Ο συνταγματικός κανόνας της στελεχώσεως των δημοσίων θέσεων με τακτικούς (μονίμους) υπαλλήλους: ΣτΕ Ολ 511/2024 (Σύνθεση Δημοσίου Δικαίου 22.5.2025)

ΣτΕ 511/2024

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ)

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 9 Ιουνίου 2023, με την εξής σύνθεση: Ευαγγελία Νίκα, Πρόεδρος, Μιχαήλ Πικραμένος, Διομήδης Κυριλλόπουλος, Αντιπρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας, Άννα Καλογεροπούλου, Βαρβάρα Ραφτοπούλου, Δημήτριος Μακρής, Σοφία Βιτάλη, Βικτωρία Πλαπούτα, Όλγα Παπαδοπούλου, Ιωάννης Σύμπλης, Αγγελική Μίντζια, Ρωξάνη Γιαννουλάτου, Μαρλένα Τριπολιτσιώτη, Αγορίτσα Σδράκα, Νικόλαος Σκαρβέλης, Βασίλειος Ανδρουλάκης, Φραντζέσκα Γιαννακού, Κασσιανή Μαρίνου, Ιωάννης Μιχαλακόπουλος, Σύμβουλοι, Παναγιώτα Γρουμπού, Γεώργιος Ζιάμος, Χάιδω Ευαγγελίου, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Αγορίτσα Σδράκα και Ιωάννης Μιχαλακόπουλος, καθώς και η Πάρεδρος Χάιδω Ευαγγελίου, μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Ελένη Γκίκα.

Για να δικάσει την από 9 Μαρτίου 2023 αίτηση, η οποία ασκήθηκε κατά χωρισμό δικογράφου της αιτήσεως ακυρώσεως με αριθμό καταθέσεως Ε 167/2023:

της τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης με την επωνυμία «Ανώτατη Διοίκηση Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων»…

κατά του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e– Ε.Φ.Κ.Α.), που εδρεύει στην Αθήνα (Ακαδημίας 22), …,

και κατά των παρεμβαινόντων: 1. Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, … και 2. Χ.

Η πιο πάνω αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 10ης Μαρτίου 2023 πράξης της Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητάς της, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2 εδ. γ΄ (όπως ισχύει), 20 και 21 του π.δ. 18/1989.

Με την αίτηση αυτή η αιτούσα συνδικαλιστική οργάνωση επιδιώκει να ακυρωθούν οι υπ’ αριθ.: 1) 682/8.12.2022 (ΦΕΚ Β΄ 6347/14.12.2022, διόρθωση σφάλματος ΦΕΚ Β΄ 6709/23.12.2022) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.), 2) 611572/27.12.2022, 3) 4277/4.1.2023, 4) 6072/5.1.2023, 5) 6014/5.1.2023, 6) 6291/5.1.2023, 7) 5989/5.1.2023, 8) 6061/5.1.2023, 9) 6027/5.1.2023 και 10) 6005/5.1.2023 προκηρύξεις του Διοικητή του ίδιου ως άνω Φορέα.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Βασιλείου Ανδρουλάκη.

….

1. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (κωδικός πληρωμής ηλεκτρονικού παραβόλου 569529983953 0904 0058/8-3-2023) ζητείται η ακύρωση των ακόλουθων πράξεων: α) της 682/8-12-2022 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) με τίτλο «Καθορισμός κριτηρίων επιλογής και μοριοδότησης των υποψηφίων, των απαιτούμενων ανά θέση πρόσθετων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων και ασυμβιβάστων, της διαδικασίας αξιολόγησης και επιλογής των υποψηφίων προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας και των Περιφερειακών Υπηρεσιών Συντονισμού και Υποστήριξης (Π.Υ.Σ.Υ.) του e-Ε.Φ.Κ.Α., συμπεριλαμβανομένης συνέντευξης καθώς και των θέσεων για τις οποίες δύνανται να είναι υποψήφιοι δημόσιοι υπάλληλοι και ιδιώτες ή αποκλειστικά δημόσιοι υπάλληλοι» (Β΄ 6347/14-12-2022, διόρθωση σφαλμάτων Β΄ 6709/23-12-2022), β) της 611572/27-12-2022 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση πέντε θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων (Γενική Διεύθυνση Εισφορών, Γενική Διεύθυνση Συντάξεων, Γενική Διεύθυνση Συντάξεων Δημοσίου Τομέα, Γενική Διεύθυνση Διεθνών Συνεργασιών, Γενική Διεύθυνση Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών) του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, γ) της 4277/4-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση δώδεκα θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων (των Περιφερειακών Υπηρεσιών Συντονισμού και Υποστηρίξεως: Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου και Κέρκυρας, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Ελλάδας, Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Λευκάδας, Πελοποννήσου, Αττικής, Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου, Κρήτης) του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, δ) της 6014/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Παροχών και Υγείας του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, ε) της 6072/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Διοικητικής Υποστηρίξεως, Τεχνικών Υπηρεσιών και Στεγάσεως του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, στ) της 5989/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Στρατηγικής και Ανάπτυξης με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, ζ) της 6005/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Ελέγχων του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, η) της 6027/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Οικονομικών Υπηρεσιών του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, θ) της 6061/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Υπηρεσιών και Διαχείρισης Λειτουργίας του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα ανανεώσεως άπαξ, και ι) της 6291/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Πληροφορικής και Επικοινωνιών του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τριετή θητεία, με δυνατότητα άπαξ ανανεώσεως.

2. Επειδή, η υπόθεση εισήχθη στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου λόγω σπουδαιότητας με την από 10-3-2023 πράξη της Προέδρου του (άρθρο 14 παρ. 2 εδαφ. γ΄ του π.δ. 18/1989, Α΄ 8, όπως αντικαταστάθηκε τελικώς με το άρθρο 8 παρ. 5 του ν. 4205/2013, Α΄ 242).

3. …

4. Επειδή, η εξεταζόμενη αίτηση ακυρώσεως ασκείται κατά χωρισμό του αρχικού δικογράφου που είχε κατατεθεί από πέντε συνολικά αιτούντες, μεταξύ των οποίων και η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Όπως δε έχει κριθεί, το εμπρόθεσμο της κατά χωρισμό δικογράφου αιτήσεως ακυρώσεως κρίνεται βάσει του χρόνου καταθέσεως της αρχικής αιτήσεως (Σ.τ.Ε. 195/2013 Ολομ., 1259/2006 επταμ.). Στην προκειμένη περίπτωση η πρώτη προσβαλλόμενη κανονιστική απόφαση του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. δημοσιεύθηκε στην Ε.τ.Κ. στις 14-12-2022, οι δε λοιπές προσβαλλόμενες προκηρύξεις αναρτήθηκαν, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. 2 της ενότητας 5 της πρώτης προσβαλλόμενης, στην ιστοσελίδα του e-Ε.Φ.Κ.Α. και στον ημερήσιο αθηναϊκό τύπο μεταξύ 27-12-2022 και 9-1-2023. Επομένως, δοθέντος ότι η αρχική, κοινή, αίτηση ακυρώσεως, κατατεθείσα στις 13-1-2023, ασκήθηκε εμπροθέσμως, και η υπό κρίση αίτηση, ασκουμένη κατά χωρισμό του (αρχικού) δικογράφου, πρέπει να θεωρηθεί εμπρόθεσμη.

5. Επειδή, η προτασσόμενη στο δικόγραφο απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του e-Ε.Φ.Κ.Α. είναι συναφής με τις λοιπές προσβαλλόμενες πράξεις οι οποίες ερείδονται επ’ αυτής. Επομένως, παραδεκτώς ασκείται η κρινόμενη αίτηση από την άποψη της συνάφειας των προσβαλλομένων πράξεων.

6. Επειδή, παραδεκτώς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο δεύτερο εδάφιο της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 21 του π.δ. 18/1989, παρεμβαίνει στην παρούσα δίκη υπέρ του κύρους των προσβαλλόμενων πράξεων, με την κατάθεση του από 7-4-2023 σχετικού δικογράφου, ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με την ιδιότητα του εποπτεύοντος τον e-Ε.Φ.Κ.Α. (παρ. 1 του άρθρου 51 του ν. 4387/2016, Α΄ 85).

7. Επειδή, στην παρούσα δίκη παρεμβαίνει ο Χ, υπέρ του κύρους: α) της πρώτης προσβαλλόμενης αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., β) της 4277/4-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση δώδεκα θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων των Π.Υ.Σ.Υ. και γ) της 5989/5-1-2023 προκηρύξεως του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πλήρωση μίας θέσεως Προϊσταμένου της Γενικής Διευθύνσεως Στρατηγικής και Αναπτύξεως του e-Ε.Φ.Κ.Α. Ωστόσο, ο παρεμβαίνων δεν νομιμοποίησε τον δικηγόρο που υπογράφει το δικόγραφο της παρεμβάσεως…. Συνεπώς, η παρέμβαση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη, σύμφωνα με το άρθρο 27 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), όπως το άρθρο αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 2479/1997 (Α΄ 67).

8. Επειδή, με την παρ. 1 του άρθρου 51 του ν. 4387/2016 συνεστήθη νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης» (Ε.Φ.Κ.Α.), το οποίο τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ήδη δε Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, βλ. παρ. 2 του άρθρου 4 του π.δ. 81/2019, Α΄ 119) και έχει την έδρα του στην Αθήνα, και το οποίο, με το άρθρο 1 του ν. 4670/2020 (Α΄ 43) μετονομάσθηκε από 1-3-2020 σε «Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης» (e-Ε.Φ.Κ.Α.). Κατ’ επίκληση, μεταξύ άλλων, του άρθρου 52 του ν. 4387/2016, εκδόθηκε το π.δ. 8/2019 (Α΄ 8) με τον τίτλο, όπως αυτός αντικαταστάθηκε με το άρθρο 50 του ν. 4670/2020 (Α΄ 43), «Οργανισμός Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης: e-Ε.Φ.Κ.Α.». Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 2 του ως άνω π.δ., όπως το άρθρο αυτό ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 51 του ν. 4670/2020, στον Ε.Φ.Κ.Α. λειτουργούν οι εξής oργανικές μονάδες επιπέδου Γενικής Διευθύνσεως που υπάγονται στον Διοικητή αυτού: ….

9. Επειδή, ακολούθως, δημοσιεύθηκε ο ν. 4892/2022 (Α΄ 28) με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες επείγουσες διατάξεις», το Μέρος Β΄ του οποίου (άρθρα 3-19) επιγράφεται «Εκσυγχρονισμός του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης». Ειδικότερα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 1 του ως άνω νόμου, «Με τις διατάξεις του Μέρους Β΄ επιδιώκεται ο λειτουργικός εκσυγχρονισμός του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) με την εισαγωγή στοιχείων επιβράβευσης και λογοδοσίας, μέσω της μέτρησης της απόδοσης και μηχανισμών ελέγχου, καθώς και ο οργανωτικός εκσυγχρονισμός, μέσω της αναβάθμισης του στελεχιακού δυναμικού, με στόχο την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη υλοποίηση της αποστολής του e–E.Φ.Κ.Α. και την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη», ενώ, κατά την παρ. 1 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου «Αντικείμενο του Μέρους Β΄ είναι η θέσπιση: α) ρυθμίσεων για τη βελτίωση της απόδοσης της διοίκησης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.), β) ρυθμίσεων για την ενίσχυση της επιβράβευσης και της λογοδοσίας των υπαλλήλων, γ) ρυθμίσεων για την ενίσχυση της ευελιξίας και της ταχύτητας του φορέα και δ) ρυθμίσεων για την καλύτερη αξιοποίηση και διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του». Περαιτέρω, με το άρθρο 3 («Γενικοί Διευθυντές και Διευθυντές») του ν. 4892/2022 προβλέφθηκε ότι: «1. Οι προϊστάμενοι Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) τοποθετούνται για τριετή θητεία, κατόπιν δημόσιας προκήρυξης, η οποία εκδίδεται με απόφαση του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α., με δυνατότητα ανανέωσης άπαξ. 2. Υποψήφιοι για τις θέσεις των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων και των Προϊσταμένων των Διευθύνσεων δύνανται να είναι υπάλληλοι ή λειτουργοί ή εργαζόμενοι σε φορείς του δημοσίου τομέα, όπως αυτός ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), και ιδιώτες. …. Ειδικότερα, σχετικά με τις διατάξεις του προπαρατεθέντος άρθρου 3 του νόμου αυτού στην ως άνω αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ότι: «Το Κεφάλαιο Α΄ του Μέρους Β΄ προβλέπει τη δυνατότητα πρόσληψης Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών ως μετακλητών υπαλλήλων με τριετή θητεία (και δυνατότητα ανανέωσης άπαξ) τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Η πρόσληψη θα γίνεται με διαφανείς διαδικασίες (δημόσια προκήρυξη με απόφαση του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α.), με στόχο την ανανέωση στα ανώτερα κλιμάκια του φορέα», καθώς και ότι: «Η προτεινόμενη ρύθμιση εισάγει τη δυνατότητα ως προϊστάμενοι Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e–E.Φ.Κ.Α.) να τοποθετούνται στελέχη με τριετή θητεία, κατόπιν δημόσιας προκήρυξης, η οποία εκδίδεται με απόφαση του Διοικητή του e–E.Φ.Κ.Α., με δυνατότητα ανανέωσης άπαξ. Η πρόσληψη γίνεται μετά από ανοιχτό διαγωνισμό μεταξύ υποψηφίων και του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, με βάση προκαθορισμένα αντικειμενικά κριτήρια που περιλαμβάνονται σε απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα. Η ιδιαιτερότητα των υποθέσεων που καλούνται να φέρουν εις πέρας τα στελέχη αυτά, καθώς και η αποστολή του φορέα, επιτάσσουν την πρόβλεψη ειδικής διαδικασίας με αυξημένα εχέγγυα διαφάνειας και αξιοκρατίας, ενώ για όλα τα θέματα της κατάστασης των προϊσταμένων αυτών που δεν ρυθμίζονται με το προτεινόμενο άρθρο εφαρμόζεται ο Υπαλληλικός Κώδικας (ν. 3528/2007, Α΄ 26)».

10. Επειδή, από όσα παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι ο νομοθέτης έκρινε ότι η ανάδειξη των στελεχών του e-Ε.Φ.Κ.Α. (Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων) πρέπει να γίνει με τρόπο αποκλίνοντα σε σχέση με τα μέχρι τότε ισχύοντα, με την καθιέρωση ιδιαίτερης διαδικασίας, διαφορετικής από την προβλεπόμενη στον Υ.Κ. στις διατάξεις του οποίου παραπέμπει το π.δ. 8/2019 περί Οργανισμού του e-Ε.Φ.Κ.Α., στην οποία (διαδικασία), μεταξύ άλλων, υποψήφιοι μπορεί να είναι εκτός από υπάλληλοι του Δημοσίου και ιδιώτες (παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022). Τούτο δε, σύμφωνα με όσα διαλαμβάνονται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, λόγω της ιδιαίτερης φύσεως του e-Ε.Φ.Κ.Α. έτσι ώστε να οργανωθεί με αποτελεσματικότερο τρόπο και να βελτιωθεί η αποδοτικότητά του. Περαιτέρω, ο νόμος εξουσιοδοτεί το Διοικητικό Συμβούλιο του οργανισμού να καθορίσει τα κριτήρια επιλογής, τα της μοριοδοτήσεως των υποψηφίων και εν γένει τη διαδικασία επιλογής (παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4892/2022). Εξ άλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις που παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, αν μεν επιλεγεί ήδη υπηρετών στον δημόσιο τομέα αυτός τοποθετείται ως Προϊστάμενος Γενικής Διευθύνσεως ή Διευθύνσεως με απόφαση του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α., αν δε επιλεγεί ιδιώτης ή υπάλληλος που υπηρετεί με σχέση ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, διορίζεται με πράξη του ιδίου οργάνου, αφού, προηγουμένως, ο διορισμός εγκριθεί με πράξη της Επιτροπής που προβλέπεται στην Π.Υ.Σ. 33/2006 (τελ. εδ. της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022).

11. Επειδή, κατ’ επίκληση, μεταξύ άλλων, του άρθρου 39 του ν. 4892/2022, εκδόθηκε η πρώτη προσβαλλόμενη 682/8-12-2022 απόφαση του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. με τίτλο «Καθορισμός κριτηρίων επιλογής και μοριοδότησης των υποψηφίων, των απαιτούμενων ανά θέση πρόσθετων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων και ασυμβιβάστων, της διαδικασίας αξιολόγησης και επιλογής των υποψηφίων προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας και των Περιφερειακών Υπηρεσιών Συντονισμού και Υποστήριξης (Π.Υ.Σ.Υ.) του e-Ε.Φ.Κ.Α., συμπεριλαμβανομένης συνέντευξης καθώς και των θέσεων για τις οποίες δύνανται να είναι υποψήφιοι δημόσιοι υπάλληλοι και ιδιώτες ή αποκλειστικά δημόσιοι υπάλληλοι» (Β΄ 6347/14-12-2022, διόρθωση σφαλμάτων Β΄ 6709/23-12-2022). Στην ενότητα 1 της ως άνω αποφάσεως με τίτλο «Κριτήρια Επιλογής» ορίζονται τα εξής: «Για την επιλογή και τοποθέτηση στις θέσεις των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων απαιτούνται υποχρεωτικά, τουλάχιστον, τα ακόλουθα προσόντα: …. Περαιτέρω, στην ενότητα 2 της ίδιας αποφάσεως με τίτλο «Πρόσθετα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα ανά θέση και μοριοδότηση υποψηφίων» ορίζεται ότι για την επιλογή Προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης λαμβάνονται υπ’ όψιν τέσσερα κριτήρια, ήτοι: 1) εργασιακή εμπειρία συναφής με το αντικείμενο της προκηρυσσόμενης θέσης, που αποκτήθηκε σε θέση υπαλλήλου, 2) πρόσθετη εργασιακή εμπειρία συναφής με το αντικείμενο της προκηρυσσόμενης θέσης, που αποκτήθηκε σε θέση ευθύνης, 3) συναφής με το αντικείμενο της θέσης τίτλος σπουδών ανώτερος του πτυχίου, πλέον του τίτλου σπουδών που απαιτείται ως κριτήριο επιλογής, 4) δομημένη συνέντευξη, περαιτέρω δε καθορίζεται ο τρόπος μοριοδοτήσεως καθώς και ο μέγιστος αριθμός μορίων (2.200 για τα δύο πρώτα, 1.000 για το τρίτο και 2.000 για τη δομημένη συνέντευξη) και ο συντελεστής βαρύτητας εκάστου κριτηρίου (25% για τα δύο πρώτα, 10% για το τρίτο και 40% για τη δομημένη συνέντευξη). ….Ακολουθεί η διεξαγωγή της δομημένης συνέντευξης από την Τριμελή Επιτροπή. 7. Σε συνέχεια της μοριοδότησης με βάση και το κριτήριο της δομημένης συνέντευξης, εξάγεται η τελική βαθμολογία, και καταρτίζεται ο τελικός Πίνακας κατάταξης για κάθε προκηρυσσόμενη θέση που συνιστά τον Πίνακα Επιλέξιμων υποψηφίων. 8. Η Τριμελής Επιτροπή δημοσιοποιεί τους Πίνακες Αποκλειομένων και Επιλέξιμων Υποψηφίων αμελλητί στην ιστοσελίδα του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.). 9. Οι υποψήφιοι έχουν δικαίωμα εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την ανάρτηση των Πινάκων να υποβάλουν ένσταση ενώπιον της Τριμελούς Επιτροπής, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στην προκήρυξη. Η Επιτροπή αποφαίνεται σχετικά εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών και συντάσσει πρακτικό επί των ενστάσεων. 10. Κατόπιν των ανωτέρω, η Τριμελής Επιτροπή συντάσσει Εισήγηση, η οποία περιλαμβάνει τον οριστικό Πίνακα Επιλεγέντων υποψηφίων και την υποβάλλει στο Δ.Σ του e-Ε.Φ.Κ.Α. 11. Η θητεία των ανωτέρω προσώπων που προσλαμβάνονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ορίζεται κατ’ ανώτατο όριο στα τρία (3) έτη, με δυνατότητα ανανέωσης μία φορά για ακόμη τρία (3) έτη, με απόφαση του Διοικητή του Φορέα», ενώ στην ενότητα 6 με τίτλο «Αρχές της πολιτικής προσλήψεων» απαριθμούνται οι αρχές και οι αξίες που διέπουν την πολιτική προσλήψεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. (ισότητα, αξιοκρατία, διαφάνεια, αμεροληψία/αντικειμενικότητα, αδιάβλητες διαδικασίες, επίτευξη στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων, παραγωγικότητα, προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων για τον συντονισμό και την υλοποίηση του έργου του Φορέα). Κατ’ επίκληση, τέλος, των διατάξεων του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 και της ως άνω αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. εκδόθηκαν οι προσβαλλόμενες προκηρύξεις του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α., που αφορούν την πλήρωση των θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων.

12. Επειδή, ακολούθως, με την 3585/13-1-2023 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (Β΄ 74) συνεστήθη Τριμελής Επιτροπή για την επιλογή των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., …. Η ως άνω Τριμελής Επιτροπή εξέτασε τις υποβληθείσες αιτήσεις υποψηφιότητας για καθεμία από τις επίδικες θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και συνέταξε για καθεμία αρχικό πίνακα κατατάξεως υποψηφίων κατά φθίνουσα σειρά, στον οποίο αναφερόταν η μοριοδότηση εκάστου υποψηφίου, καθώς και αν αυτός προκρίνετο για συνέντευξη ή αν απεκλείετο από την περαιτέρω διαδικασία, λόγω του ότι δεν είχε συγκεντρώσει τον ελάχιστο προβλεπόμενο αριθμό μορίων (1.350). Ακολούθως, μετά την εξέταση των ενστάσεων, συνέταξε τους «αρχικούς οριστικούς» πίνακες επιλεγέντων και αποκλειομένων. Κατόπιν αυτού, η Τριμελής Επιτροπή διενήργησε δομημένη συνέντευξη των υποψηφίων και συνέταξε τους τελικούς πίνακες κατατάξεως για κάθε θέση με φθίνουσα σειρά βάσει και της μοριοδοτήσεως του κριτηρίου της δομημένης συνεντεύξεως. Εν συνεχεία, μετά την εξέταση των ενστάσεων κατά των τελευταίων αυτών πινάκων, η Τριμελής Επιτροπή προχώρησε στη σύνταξη των «οριστικών τελικών» πινάκων μοριοδοτήσεως των υποψηφίων με φθίνουσα σειρά κατατάξεως. …..

Σύνθετη διοικητική ενέργεια

13. Επειδή, με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 προβλέπεται σύνθετη διοικητική ενέργεια, η οποία αποβλέπει στην επιλογή προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. Η εν λόγω σύνθετη διοικητική ενέργεια αρχίζει με την προκήρυξη, με την οποία καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις συμμετοχής στη διαδικασία επιλογής και ολοκληρώνεται με την απόφαση του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. περί τοποθετήσεως του επιλεγέντος ως Προϊσταμένου Γενικής Διευθύνσεως ή Διευθύνσεως ή περί διορισμού αυτού, αν δεν πρόκειται περί απασχολουμένου στο Δημόσιο. Εν προκειμένω, σύμφωνα με τα αναφερθέντα στην προηγούμενη σκέψη: α) έχουν ήδη τοποθετηθεί με αποφάσεις του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. όσοι από τους νέους Προϊσταμένους των Γενικών Διευθύνσεων είναι υπάλληλοι του e-Ε.Φ.Κ.Α. και του ν.π.δ.δ. Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Άγιος Παύλος, β) δεν έχει εκκινήσει η διαδικασία για τη στελέχωση της θέσεως του Προϊσταμένου για την Π.Υ.Σ.Υ. Κρήτης και γ) έχει εκδοθεί η κοινή υπουργική απόφαση σχετικά με τον διορισμό των ιδιωτών που έχουν επιλεγεί από το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ενώπιον της Τριμελούς Επιτροπής.

Έννομο συμφέρον

14. Επειδή, κατά το άρθρο 47 παρ. 1 του π.δ. 18/1989, «Αίτηση ακυρώσεως δικαιούται να ασκήσει ο ιδιώτης ή νομικό πρόσωπο, τους οποίους αφορά η διοικητική πράξη ή των οποίων τα έννομα συμφέροντα, έστω και μη χρηματικά, προσβάλλονται από αυτήν». Όπως παγίως γίνεται δεκτό, για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατά διοικητικής πράξεως, κανονιστικής ή ατομικής, απαιτείται προσωπικό, άμεσο και ενεστώς έννομο συμφέρον του αιτούντος και δεν αρκεί το γενικό ενδιαφέρον κάθε πολίτη για την τήρηση των νόμων και τη σύννομη άσκηση της διοικητικής εξουσίας, ούτε συμφέρον μελλοντικό ή απλώς ενδεχόμενο. Ειδικότερα, άμεσο και ενεστώς έννομο συμφέρον για την προσβολή κανονιστικής πράξεως με αίτηση ακυρώσεως γεννάται, κατ’ αρχήν, από την έναρξη της ισχύος της, από την οποία επέρχεται η μεταβολή στην έννομη τάξη. Η δε προϋπόθεση του προσωπικού εννόμου συμφέροντος συντρέχει, όταν η προσβαλλόμενη κανονιστική ρύθμιση θίγει συγκεκριμένες ελευθερίες ή δικαιώματα του αιτούντος, τα οποία κατοχυρώνονται από το Σύνταγμα και τους νόμους και των οποίων την πραγμάτωση επιδιώκει να αποκαταστήσει ο αιτών με την έκδοση της ακυρωτικής αποφάσεως. Προσωπικό έννομο συμφέρον για την προσβολή πράξεως, κανονιστικής ή ατομικής, είναι δυνατόν να έχει ένας κύκλος προσώπων, στενός ή ευρύς, που εντάσσεται σε μια κατηγορία σαφώς προσδιοριζόμενη με συγκεκριμένα εννοιολογικά στοιχεία. Αυτός ο κύκλος προσώπων είναι συνήθως ευρύς στην περίπτωση της προσβολής κανονιστικών πράξεων, οι οποίες, ως ουσιαστικοί νόμοι, καταλαμβάνουν αφηρημένα τα υποκείμενα του δικαίου, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, χωρίς δηλαδή προσδιορισμό της ταυτότητάς τους (Σ.τ.Ε. 2046-7/2022 Ολομ.). Περαιτέρω, όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα, το έννομο συμφέρον τους για την προσβολή με αίτηση ακυρώσεως διοικητικής πράξεως κρίνεται, κατά περίπτωση, εν όψει, κυρίως, των επιδιωκομένων από αυτά, κατά τη συστατική τους πράξη ή το καταστατικό τους, συγκεκριμένων σκοπών και του περιεχομένου της προσβαλλόμενης πράξεως (Σ.τ.Ε. 2913/2017 Ολομ., 1704/2017 Ολομ, 3352/2013 Ολομ.). Εξ άλλου, επαγγελματικό σωματείο με έννομο συμφέρον προσβάλλει πράξη η οποία είτε αφορά το ίδιο το σωματείο, απευθυνόμενη σε αυτό, είτε το σύνολο των μελών του είτε και μία μόνο κατηγορία μελών, υπό την προϋπόθεση, πάντως, ότι από την τυχόν ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξεως δεν θίγονται τα συμφέροντα άλλης κατηγορίας μελών δεν δημιουργείται, δηλαδή, από την επιδίωξη της ακυρώσεως σύγκρουση συμφερόντων των μελών του σωματείου (Σ.τ.Ε. 2046/2022 Ολομ., 1757/2019 Ολομ.).

15. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, η αιτούσα «Ανώτατη Διοίκηση Ενώσεων Δημοσίων Υπαλλήλων» (Α.Δ.Ε.Δ.Υ.) αποτελεί, σύμφωνα με το προαποδεικτικώς προσκομισθέν Καταστατικό της, τριτοβάθμια συνδικαλιστική ένωση των δευτεροβάθμιων δημοσιοϋπαλληλικών οργανώσεων της Χώρας και σκοποί της, μεταξύ άλλων είναι, σύμφωνα με το άρθρο 2 του Καταστατικού: «α) Η βελτίωση, ο εκδημοκρατισμός, ο εκσυγχρονισμός, και η αναβάθμιση της λειτουργίας της κρατικής μηχανής και της Δημόσιας Διοίκησης προς όφελος του λαού και του τόπου. β) Η σφυρηλάτηση της ενότητας και της συνεργασίας μεταξύ των μελών της και ο συντονισμός της δράσης τους για τη διασφάλιση, την προστασία και την προαγωγή των οικονομικών, εργασιακών, κοινωνικών, ασφαλιστικών, συνταξιοδοτικών και γενικότερων συμφερόντων των εργαζομένων στο Δημόσιο και την υπεράσπισή τους απέναντι σε κάθε αυθαιρεσία της εξουσίας. γ) …». Εξ άλλου, στο άρθρο 4 του Καταστατικού ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι: «Δικαίωμα εγγραφής στις δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις έχουν εργαζόμενοι με μόνιμη σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, που απασχολούνται στο Δημόσιο, τους Ο.Τ.Α. και στα Ν.Π.Δ.Δ., …». Με τα δεδομένα αυτά, με έννομο συμφέρον ασκείται η κρινόμενη αίτηση: α) κατά της πρώτης προσβαλλόμενης κανονιστικής αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. (682/8-12-2022), η οποία, έχοντας πάγιο χαρακτήρα, θεσπίζει ειδικές προϋποθέσεις και ρυθμίζει τη διαδικασία για την πλήρωση των επίμαχων θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, και ως εκ τούτου θίγει τα έννομα συμφέροντα του σώματος των υπαλλήλων του Δημοσίου. Τούτο, διότι, αφ’ ενός, συνεπάγεται τον αποκλεισμό από τις διαδικασίες επιλογής Προϊσταμένων των ανωτέρω Γενικών Διευθύνσεων, όσων υπαλλήλων καταλαμβάνονται από το θεσπιζόμενο ανώτατο όριο ηλικίας, αφ’ ετέρου, καθιστά για πρώτη φορά δυνατή την ευχέρεια ορισμού ιδιωτών στις θέσεις των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. και εξειδικεύει τη διαδικασία επιλογής των εν λόγω Προϊσταμένων αποκλίνουσα ουσιωδώς από τη μέχρι τούδε προβλεπόμενη από τις διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα. Εν όψει δε του γεγονότος ότι με την αίτηση ακυρώσεως τίθεται ζήτημα στελεχώσεως θέσεων ευθύνης του e-Ε.Φ.Κ.Α. και εισαγωγής ιδιαίτερης διαδικασίας επιλογής, η οποία κατά τα προβαλλόμενα από την αιτούσα, πλήττει τις συνταγματικές αρχές της μονιμότητας, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας, είναι αδιάφορο από την άποψη του εννόμου συμφέροντος αυτής, ότι σε ορισμένες από τις προκηρυχθείσες με τις εκδοθείσες βάσει της πρώτης προσβαλλόμενης πράξεως προκηρύξεις θέσεις, τελικώς, επελέγησαν και τοποθετήθηκαν υπάλληλοι του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ., δηλαδή μέλη των σωματείων που μετέχουν στην αιτούσα· β) κατά των αναφερόμενων στη δωδέκατη σκέψη αποφάσεων της Τριμελούς Επιτροπής περί επιλογής ιδιωτών σε θέσεις Γενικών Διευθυντών (171/Συν.15/13-4-2023, 172/Συν. 15/13-4-2023, 169/Συν.15/13-4-2023), καθώς και κατά της σχετικής με τον διορισμό αυτών ΔΙΠΑΑΔ/Φ.ΕΓΚΡ./73/6911/1-6-2023 κοινής υπουργικής αποφάσεως· κατά την εξέταση δε της νομιμότητας των ως άνω ατομικών πράξεων – που ανήκει στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 2 περ. στ΄ του ν. 702/1977 (Α΄ 19), όπως η παράγραφος αυτή ισχύει μετά την αντικατάστασή της με την παρ. 2 του άρθρου 47 του ν. 3900/2010 (Α΄ 213· Σ.τ.Ε. 1823/2021, 421/2019, 382/2016, 306/2016 επταμ. κ.ά.) – θα κριθεί και η νομιμότητα των αντίστοιχων προκηρύξεων (4277/4-1-2023, 6072/5-1-2023, 5989/5-1-2023)· γ) ευθέως κατά της προκηρύξεως για την πλήρωση της θέσεως του Π.Υ.Σ.Υ. Κρήτης (η προαναφερθείσα 4277/4-1-2023) και δ) κατά των λοιπών προσβαλλομένων προκηρύξεων, τις οποίες ακολούθησε επιλογή και τοποθέτηση στις προκηρυχθείσες θέσεις υπαλλήλων του Δημοσίου· δοθέντος, όμως, ότι η βάσει των προκηρύξεων αυτών διαδικασία επιλογής απέληξε σε επιλογή και τοποθέτηση σε θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων υπαλλήλων του δημόσιου τομέα, η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. στερείται εννόμου συμφέροντος προς ακύρωση των ατομικών πράξεων τοποθετήσεως των ως άνω υπαλλήλων, λαμβανομένου μάλιστα υπ’ όψιν ότι δεν προβάλλεται ιδιαίτερος ισχυρισμός για την ακύρωσή τους. Συνεπώς, για τον λόγο αυτόν (της ελλείψεως εννόμου συμφέροντος) οι εν λόγω ατομικές πράξεις δεν μπορεί να θεωρηθούν συμπροσβαλλόμενες με την κρινόμενη αίτηση, παρά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής και τοποθετήσεως Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, διατηρεί, όμως, η Α.Δ.Ε.Δ.Υ., κατά τα ήδη εκτεθέντα (ανωτέρω υπό α΄) έννομο συμφέρον να προσβάλει τις ανωτέρω προκηρύξεις για την επιλογή Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, αμφισβητώντας τη συμφωνία με το Σύνταγμα των διατάξεων του ν. 4892/2022 βάσει των οποίων εκδόθηκαν οι εν λόγω προκηρύξεις. Κατά τη γνώμη, όμως, των Αντιπροέδρων Μ. Πικραμένου και Δ. Κυριλλόπουλου, καθώς και των Συμβούλων Β. Ραφτοπούλου, Σ. Βιτάλη, Α. Μίντζια και Α. Σδράκα, υπό τη συγκεκριμένη δικονομική πλοκή, η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. με έννομο συμφέρον στρέφεται κατά: α) της πρώτης προσβαλλόμενης αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., β) κατά των προκηρύξεων πληρώσεως των θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, μόνο, όμως, στο μέτρο που η επακολουθήσασα διαδικασία απέληξε στην επιλογή ιδιωτών, οπότε ως συμπροσβαλλόμενες πράξεις πρέπει να θεωρηθούν οι πράξεις επιλογής αυτών και η σχετική με τον διορισμό τους κ.υ.α., καθώς και γ) κατά της προκηρύξεως για την πλήρωση της θέσεως του Προϊσταμένου Π.Υ.Σ.Υ. Κρήτης. Αντιθέτως, δεδομένου ότι, όπως παγίως γίνεται δεκτό (βλ. Σ.τ.Ε. 483-484/2023, 2253/2022, 1738/2022, 647/2021, 22/2021 κ.ά.), η προκήρυξη, ως πρώτη πράξη της σύνθετης διοικητικής ενέργειας η οποία απολήγει στην τοποθέτηση ή στον διορισμό υπαλλήλου, χάνει το ρυθμιστικό της περιεχόμενο όταν εκδοθεί η πράξη τοποθετήσεως ή διορισμού, στις περιπτώσεις δε αυτές θεωρούνται ως συμπροσβαλλόμενες, και δη ως μόνες παραδεκτώς προσβαλλόμενες, οι τελικές πράξεις της ολοκληρωθείσας σύνθετης διοικητικής ενέργειας επιλογής, η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. στερείται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσει τη νομιμότητα των προσβαλλομένων προκηρύξεων εφ’ όσον η σχετική διαδικασία απέληξε στην επιλογή και τοποθέτηση σε θέσεις Γενικών Διευθυντών υπαλλήλων του Δημοσίου. Εν πάση δε περιπτώσει, η Α.Δ.Ε.Δ.Υ. στερείται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσει τη νομιμότητα των εν λόγω προκηρύξεων και μόνον (και όχι των ατομικών πράξεων επιλογής και τοποθετήσεως), όπως δέχεται η πλειοψηφία, διότι με τον τρόπο αυτόν σε περίπτωση ακυρώσεως κρίσιμων όρων των σχετικών προκηρύξεων τίθεται εν αμφιβόλω το έρεισμα της (ατομικής) πράξεως τοποθετήσεως και η αιτούσα, εξ αντικειμένου, στρέφεται κατά των συμφερόντων υπαλλήλων μελών των σωματείων που είναι μέλη της και τους οποίους, εμμέσως, εκπροσωπεί.

Άρθρο 103 του Συντάγματος

16. Επειδή, στο άρθρο 103 του Συντάγματος, όπως το άρθρο αυτό ισχύει μετά την προσθήκη των παρ. 7 έως 9 με το Ψήφισμα της 6ης-4-2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής (Α΄ 211): «1. Oι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του Κράτους και υπηρετούν το Λαό· οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα. Τα προσόντα και ο τρόπος του διορισμού τους ορίζονται από το νόμο. 2. Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί υπάλληλος σε οργανική θέση που δεν είναι νομοθετημένη. Εξαιρέσεις μπορεί να προβλέπονται από ειδικό νόμο, για να καλυφθούν απρόβλεπτες και επείγουσες ανάγκες με προσωπικό που προσλαμβάνεται για ορισμένη χρονική περίοδο με σχέση ιδιωτικού δικαίου. 3. Oργανικές θέσεις ειδικού επιστημονικού καθώς και τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού μπορούν να πληρούνται με προσωπικό που προσλαμβάνεται με σχέση ιδιωτικού δικαίου. Nόμος ορίζει τους όρους για την πρόσληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις οποίες έχει το προσωπικό που προσλαμβάνεται. 4. Oι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους. Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως νόμος ορίζει. 5. Mε νόμο μπορεί να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, οι διοριζόμενοι απευθείας με βαθμό πρεσβευτικό, οι υπάλληλοι της Προεδρίας της Δημοκρατίας και των γραφείων του Πρωθυπουργού, των Yπουργών και Yφυπουργών. 6. Oι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων έχουν εφαρμογή και στους υπαλλήλους της Βουλής, οι οποίοι κατά τα λοιπά διέπονται εξ ολοκλήρου από τον Κανονισμό της, καθώς και στους υπαλλήλους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. 7. Η πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, πλην των περιπτώσεων της παραγράφου 5, γίνεται είτε με διαγωνισμό είτε με επιλογή σύμφωνα με προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια και υπάγεται στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής, όπως νόμος ορίζει. Νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές διαδικασίες επιλογής που περιβάλλονται με αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας ή ειδικές διαδικασίες επιλογής προσωπικού για θέσεις το αντικείμενο των οποίων περιβάλλεται από ειδικές συνταγματικές εγγυήσεις ή προσιδιάζει σε σχέση εντολής. 8. Νόμος ορίζει τους όρους, και τη χρονική διάρκεια των σχέσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου στο Δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά, για την κάλυψη είτε οργανικών θέσεων και πέραν των προβλεπομένων στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 είτε πρόσκαιρων είτε απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών κατά το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2. Νόμος ορίζει επίσης τα καθήκοντα που μπορεί να ασκεί το προσωπικό του προηγούμενου εδαφίου. Απαγορεύεται η από το νόμο μονιμοποίηση προσωπικού που υπάγεται στο πρώτο εδάφιο ή η μετατροπή των συμβάσεών του σε αορίστου χρόνου. Οι απαγορεύσεις της παραγράφου αυτής ισχύουν και ως προς τους απασχολουμένους με σύμβαση έργου. 9. …».

Πλήρωση οργανικών θέσεων με τακτικούς (μόνιμους) υπαλλήλους

17. Επειδή, από τις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις συνάγεται ότι οι οργανικές (νομοθετημένες) θέσεις του προσωπικού των δημοσίων εν γένει υπηρεσιών και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οι οποίες εξ ορισμού εξυπηρετούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες της υπηρεσίας, πρέπει, κατ’ αρχήν, να πληρούνται με τακτικούς (μόνιμους) υπαλλήλους, ήτοι με πρόσωπα συνδεόμενα με το Κράτος ή άλλους φορείς δημόσιας εξουσίας με ειδική νομική σχέση και υπαγόμενα σε ειδικό νομικό καθεστώς δημοσίου δικαίου (βλ. Σ.τ.Ε. 943/2020 Ολομ., σκ. 5), δεν αποκλείεται, όμως, και η πλήρωσή τους, εξαιρετικώς, με υπαλλήλους επί θητεία (ήτοι μη μονίμους υπαλλήλους), οι οποίοι κατά τη διάρκεια της θητείας απολαύουν όλων των εγγυήσεων της μονιμότητας. Η παρέκκλιση, πάντως, αυτή από τον κανόνα της στελεχώσεως των οργανικών θέσεων με τακτικούς (μόνιμους) υπαλλήλους είναι ανεκτή συνταγματικώς μόνον εάν δικαιολογείται από την ιδιάζουσα φύση, την ειδική αποστολή και το περιεχόμενο των αρμοδιοτήτων ορισμένης υπηρεσίας ή θέσεως, κατά την επί τούτου εκτίμηση του νομοθέτη (κοινού ή κανονιστικού), το κύρος δε των σχετικών διατάξεων ελέγχεται συνταγματικώς υπό την ανωτέρω έννοια (Σ.τ.Ε. 956/2011 Ολομ., 1849/2008 Ολομ., 1803/1983 Ολομ., 1770/1983 Ολομ., 4356/1976 Ολομ.· πρβ. 1800/1983 Ολομ., 1780/1983 Ολομ., 1722/1983 Ολομ., 1715/1983 Ολομ., 3044/1980 Ολομ.). Η ως άνω ερμηνεία των συνταγματικών διατάξεων στοιχεί προς τη νομολογία και υπό την ισχύ των προϊσχυσάντων Συνταγμάτων που περιείχαν παρεμφερείς διατάξεις (Ως προς το άρθρο 101 του Συντάγματος του 1952, βλ. Σ.τ.Ε. 1853/1967 Ολομ., 2325/1966 Ολομ.· ως προς το αντίστοιχο άρθρο 114 του Συντάγματος του 1927, βλ. Σ.τ.Ε. 776/1933 Ολομ.), νομολογία η οποία επεκαλείτο προσέτι την αναγκαία πολιτική ουδετερότητα της δημόσιας διοικήσεως, μέσω της δημιουργίας δημοσιοϋπαλληλικού σώματος δρώντος ανεξαρτήτως κυβερνητικών εναλλαγών και τηρούντος την αρχή της νομιμότητας. Από την Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή άλλωστε αποκρούστηκε η πρόβλεψη του Κυβερνητικού σχεδίου Συντάγματος (βλ. παρ. 2 και 3 του άρθρου 106 του Κυβερνητικού σχεδίου Συντάγματος), στο οποίο προβλεπόταν αφ’ ενός μεν ότι εξαιρούνται από τη μονιμότητα «οι διευθυνταί των υπηρεσιών», αφ’ ετέρου δε, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, ο διορισμός «ενός ανωτάτου και τριών το πολύ ανωτέρων υπαλλήλων μετακλητών ή επί θητεία» ανά Υπουργείο, σε συνιστώμενες προσωρινές οργανικές θέσεις, προς εξυπηρέτηση εξαιρετικών υπηρεσιακών αναγκών (βλ. Πρακτικά Συνεδριάσεως της Β΄ Υποεπιτροπής της επί του Συντάγματος Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, συνεδριάσεις της 29ης-1-1975, σελ. 422 επ. και της 4ης-2-1975, σελ. 455 επ.). Περαιτέρω, σύμφωνα με τις ως άνω συνταγματικές διατάξεις, σε επί τούτου προβλεπόμενες οργανικές θέσεις της Διοικήσεως μπορεί να προσληφθούν υπάλληλοι με σχέση ιδιωτικού δικαίου, υπό τους ειδικότερους όρους των παρ. 3 και 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος – χωρίς, πάντως, η πρόσληψη υπαλλήλων με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου να μπορεί κατά τις αυτές συνταγματικές διατάξεις να ανατρέψει τον κανόνα της στελεχώσεως με τακτικούς δημοσίους υπαλλήλους – ενώ σύμφωνα με την παρ. 5 του ίδιου άρθρου 103 είναι δυνατόν να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ειδικές κατηγορίες υπαλλήλων που κατέχουν οργανικές θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας και συνδέονται με σχέση εμπιστοσύνης με την πολιτική ηγεσία, προσλαμβάνονται και παύονται χωρίς διαδικασία και αποχωρούν όταν αποχωρήσει το όργανο που τους προσέλαβε (μετακλητοί υπάλληλοι). Κατ’ εξαίρεση, τέλος, είναι δυνατή η πρόσληψη προσωπικού εκτός οργανικών θέσεων, με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου, εφ’ όσον ανακύψουν πρόσκαιρες, απρόβλεπτες και επείγουσες ανάγκες.

Ιεραρχική οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης

18. Επειδή, σύμφωνα με το ισχύον ανέκαθεν στην Ελλάδα σύστημα, η Δημόσια Διοίκηση οργανώνεται ιεραρχικά, κορυφαία δε θέση της υπαλληλικής ιεραρχίας αποτελεί η θέση του Γενικού Διευθυντή, ο οποίος έχει την ιδιότητα του άμεσου συνεργάτη του οικείου Υπουργού ή του οργάνου διοικήσεως του οικείου ν.π.δ.δ. και ασκεί καθήκοντα συντονισμού και προγραμματισμού της λειτουργίας των οργανικών μονάδων που συγκροτούν τη Γενική Διεύθυνση. Περαιτέρω, ο ισχύων Υπαλληλικός Κώδικας (παρ. 9 του άρθρου 86) υιοθετεί εκ νέου το σύστημα της κινητής ιεραρχίας (βλ. παλαιότερες συναφείς ρυθμίσεις, άρθρο 9 του ν. 1586/1986, Α΄ 37, άρθρο 34 του ν. 2190/1994, Α΄ 28, άρθρα 7-9 του ν. 3260/2004, Α΄ 151), σύμφωνα με το οποίο η επιλογή τακτικού υπαλλήλου στις θέσεις ευθύνης (όπως η θέση του Γενικού Διευθυντή) γίνεται για ορισμένη θητεία (ανάθεση καθηκόντων) και δεν αποτελεί προαγωγή σε ανώτερο βαθμό, όπως συνέβαινε σε προϊσχύσαντα συστήματα που υιοθετούσαν σύστημα πάγιας ή σταθερής ιεραρχίας (βλ. άρθρο 82 ν. 2683/1999, Α΄ 19, άρθρο 1 ν. 2085/1992, Α΄ 170, άρθρο 78 ν. 1892/1990, Α΄ 101). Όπως δε έχει κριθεί (Σ.τ.Ε. 3679/2014, 1016/2020 επταμ.), η εισαγωγή του συστήματος της κινητής ιεραρχίας δεν αντίκειται στο άρθρο 103 του Συντάγματος, εφ’ όσον με αυτήν δεν παραβιάζεται ο κανόνας της στελεχώσεως της Διοικήσεως με μονίμους υπαλλήλους, εν όψει μάλιστα και της ευρείας ευχέρειας που διαθέτει ο νομοθέτης ως προς τη ρύθμιση της οργανώσεως και στελεχώσεως των δημοσίων υπηρεσιών.

19. Επειδή, η αιτούσα προβάλλει εν πρώτοις: α) ότι η διάταξη της παρ. 8 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, κατ’ εφαρμογήν της οποίας η άσκηση των καθηκόντων των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων θα παύσει αυτοδικαίως με την επιλογή και την τοποθέτηση ή τον διορισμό των νέων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, αντίκειται στο άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος, και τούτο, διότι, όπως προβάλλεται, η αυτοδίκαιη παύση των καθηκόντων των ήδη υπηρετούντων Προϊσταμένων ισοδυναμεί με παύση, άλλως με υποβιβασμό αυτών, χωρίς να μεσολαβήσει απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου και β) ότι η διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, με την οποία ματαιώνεται, χωρίς, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας, να συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος, η διαδικασία επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, που είχε προκηρυχθεί με την 33705/Δ1/10508/9-10-2020 απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Εσωτερικών, αντίκειται στην αρχή της χρηστής διοικήσεως.

Ιδιαίτερος τρόπος επιλογής Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών του e-Ε.Φ.Κ.Α.

20. Επειδή, με τον ν. 4892/2022 εισάγεται ιδιαίτερος τρόπος επιλογής Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών του e-Ε.Φ.Κ.Α., ο οποίος διαφοροποιείται από την παρατεθείσα στην όγδοη σκέψη ρύθμιση του άρθρου 71 του π.δ. 8/2019 περί Οργανισμού του e-Ε.Φ.Κ.Α. (σύμφωνα με την οποία η επιλογή Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του ασφαλιστικού αυτού οργανισμού διενεργείται κατά τα προβλεπόμενα στον Υ.Κ.) όχι μόνον από την άποψη της διαδικασίας, αλλά και από την άποψη των προσόντων και της ιδιότητας των υποψηφίων για την κατάληψη θέσεων ευθύνης, που μπορεί να είναι και ιδιώτες. Αναπόσπαστο στοιχείο του νεότερου αυτού συστήματος, αμέσως συνδεόμενο με τις λοιπές ρυθμίσεις αυτού, αποτελούν και οι διατάξεις των παρ. 8 και 9 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, με τις οποίες: α) προβλέπεται η ματαίωση των σχετικών ήδη εκκρεμών διαδικασιών, ώστε, κατά τη βούληση του νομοθέτη, να καταστεί δυνατή η χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή του νέου συστήματος, και β) ορίζεται, περαιτέρω, ότι αυτόθροη συνέπεια της τοποθετήσεως ή του διορισμού των νέων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων είναι η παύση της ασκήσεως καθηκόντων ευθύνης εκ μέρους των υπηρετούντων Προϊσταμένων στις αντίστοιχες οργανικές μονάδες, ώστε οι επιλεγέντες κατ’ εφαρμογή του νεότερου συστήματος Προϊστάμενοι να ασκήσουν αμέσως τα καθήκοντά τους. Με τα δεδομένα αυτά, ο εξεταζόμενος λόγος ακυρώσεως, με τον οποίο αμφισβητείται η συνταγματικότητα των διατάξεων των παρ. 8 και 9 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, προβάλλεται παραδεκτώς, μολονότι δεν στρέφεται ευθέως κατά των προσβαλλόμενων πράξεων, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι αμφισβητούμενες ρυθμίσεις του νόμου ούτε και εξειδικεύονται με σκοπό να καταστεί δυνατή η εφαρμογή τους. Τούτο, διότι τυχόν ανίσχυρο των εν λόγω νομοθετικών διατάξεων συνεπάγεται: α) την ακύρωση της πρώτης προσβαλλόμενης (682/8-12-2022 αποφάσεως του Δ.Σ.), η έκδοση της οποίας είναι αναγκαία προκειμένου να τύχει εφαρμογής το σύστημα επιλογής Προϊσταμένων που θεσπίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, αφού η ισχύς της ευθέως προσβαλλόμενης κανονιστικής αποφάσεως του Δ.Σ., με την οποία ρυθμίζονται κρίσιμα ζητήματα του νέου συστήματος αναδείξεως Προϊσταμένων οργανικών μονάδων του e-Ε.Φ.Κ.Α., προϋποθέτει την εγκυρότητά του από την άποψη της συμφωνίας του με τις συνταγματικές διατάξεις (Σ.τ.Ε. 1684/2022 Ολομ., σκ. 4, 1888/2019 Ολομ., σκ. 6, 2469-2470/2008 Ολομ., 1792-3/1997 Ολομ.) και β) την ακύρωση, επίσης, των λοιπών προσβαλλόμενων πράξεων.

21. Επειδή, σύμφωνα με την προπαρατεθείσα διάταξη του άρθρου 103 παρ. 4 του Συντάγματος, η συμμετοχή του υπηρεσιακού συμβουλίου απαιτείται για τη μετάθεση, τον υποβιβασμό και την παύση των δημοσίων υπαλλήλων. Αντιθέτως, συμμετοχή του υπηρεσιακού συμβουλίου δεν απαιτείται για την προαγωγή ή άλλη μεταβολή της υπηρεσιακής καταστάσεώς τους ούτε για την αξιολόγησή τους, η οποία μπορεί να ανατεθεί από τον νόμο σε άλλο όργανο, αποφαινόμενο κατά ειδική διαδικασία. Κατά συνέπεια, η κατ’ εφαρμογήν της διατάξεως του άρθρου 3 παρ. 8 του ν. 4892/2022 αυτοδίκαιη παύση της ασκήσεως των καθηκόντων των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. εκ μέρους των υπαλλήλων που είχαν τοποθετηθεί στις θέσεις αυτές αλλά δεν επιλέγονται εκ νέου, σύμφωνα με το ειδικό σύστημα επιλογής που θεσπίζεται με το άρθρο αυτό, δεν παραβιάζει την κατ’ άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος εγγύηση περί της συμμετοχής του υπηρεσιακού συμβουλίου, διότι η επίμαχη υπηρεσιακή μεταβολή δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις για τις οποίες υφίσταται η ειδική προστασία του άρθρου 103 παρ. 4 του Συντάγματος, ειδικότερα δε δεν δύναται να εξομοιωθεί ούτε με παύση δημοσίου υπαλλήλου, εφ’ όσον ο υπάλληλος, του οποίου παύει αυτοδικαίως η άσκηση των καθηκόντων Προϊσταμένου Γενικής Διευθύνσεως, δυνάμει της επίμαχης διατάξεως, συνεπεία της τοποθετήσεως ή του διορισμού άλλου προσώπου στη θέση αυτή, δεν εξαναγκάζεται σε αποχώρηση, αλλά επανέρχεται στα καθήκοντα του βαθμού του, ούτε με υποβιβασμό των δημοσίων υπαλλήλων, αφού υποβιβασμό συνιστά μόνον η μετάπτωση υπαλλήλων σε θέση κατώτερου βαθμού (Σ.τ.Ε. 16/2015 Ολομ., σκ. 25), η δε μη εκ νέου επιλογή υπαλλήλου ως Προϊσταμένου Γενικής Διευθύνσεως δεν μεταβάλει τη βαθμολογική του κατάταξη, δοθέντος ότι, όπως προαναφέρθηκε στη δέκατη όγδοη σκέψη, η επιλογή υπαλλήλου ως Προϊσταμένου Γενικής Διευθύνσεως δεν αποτελεί βαθμολογική μεταβολή (προαγωγή) αλλά χρονικώς περιορισμένη ανάθεση καθηκόντων.

Αρχή της χρηστής διοίκησης

22. Επειδή, απορριπτέος είναι και ο λόγος περί αντιθέσεως της παρ. 9 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 στην αρχή της χρηστής διοικήσεως διότι η εν λόγω αρχή διέπει την εκ μέρους της διοικήσεως άσκηση των αρμοδιοτήτων της, και όχι την άσκηση της νομοθετικής λειτουργίας. Εν πάση δε περιπτώσει, όπως έχει γίνει δεκτό, από τις διατάξεις των άρθρων 84-86 του Υπαλληλικού Κώδικα (βάσει των οποίων θα γινόταν η διαδικασία επιλογής Προϊσταμένων υπό το προηγουμένως ισχύον νομοθετικό καθεστώς) προκύπτει ότι η πλήρωση των θέσεων των Προϊσταμένων οργανικών μονάδων δεν είναι, κατ’ αρχήν, υποχρεωτική για τη Διοίκηση, αλλά στη διακριτική της ευχέρεια απόκειται τόσο η απόφαση όσο και ο χρόνος πληρώσεως των θέσεων (Σ.τ.Ε. 2484/1997). Περαιτέρω, και μετά την προκήρυξη της πληρώσεως της θέσεως και την εκδήλωση με τον τρόπο αυτό της προθέσεως της Διοικήσεως να προχωρήσει στην πλήρωσή της, η υποχρέωσή της για την περάτωση της σχετικής διαδικασίας παύει αν παρεμβληθεί νόμιμο κώλυμα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, όπως στην περίπτωση που επέρχεται μεταβολή του νομοθετικού καθεστώτος που αφορά τα προσόντα των υποψηφίων για την κατάληψη της θέσεως, ή, πολλώ μάλλον, όπως στην ένδικη περίπτωση, η ριζική μεταβολή της διαδικασίας επιλογής. Τέλος, ακόμη και υπό την εκδοχή ότι με τον ανωτέρω λόγο ακυρώσεως προβάλλεται παραβίαση της αρχής της προστατευόμενης εμπιστοσύνης (λόγω της ματαιώσεως ήδη προκηρυχθείσας διαδικασίας πληρώσεως των θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων), αυτός είναι, επίσης, απορριπτέος ως αβάσιμος διότι, όπως έχει ήδη αναφερθεί, ο νομοθέτης έχει εκ του Συντάγματος ευρεία ευχέρεια ως προς τη ρύθμιση της οργανώσεως και στελεχώσεως των δημοσίων υπηρεσιών (Σ.τ.Ε. 1758/2019 Ολομ.), καθώς και της διακριβώσεως της ικανότητας των υποψηφίων (Σ.τ.Ε. 157/2016, 3462/2007 επταμ.), και δεν κωλύεται να προβαίνει σε μεταβολή της διαδικασίας επιλογής Προϊσταμένων σε θέσεις ευθύνης, όπως στην προκειμένη περίπτωση, αποβλέποντας στην, κατά την εκτίμησή του, καλύτερη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, δια της θεσπίσεως ρυθμίσεων διαφορετικών από αυτές που ίσχυσαν στο παρελθόν εν σχέσει προς την εν γένει οργάνωση της υπηρεσίας, προς τις οποίες έχουν προσαρμοσθεί και αποβλέψει οι διοικούμενοι, έστω και αν θίγονται υφιστάμενα δικαιώματα ή συμφέροντα αυτών, αρκεί η επιχειρούμενη ρύθμιση να γίνεται κατά τρόπο γενικό, απρόσωπο και αντικειμενικό, τηρουμένης της συνταγματικής αρχής της ισότητας (πρβ. Σ.τ.Ε. 656/2016 Ολομ., 2151/2015 Ολομ., 3354/2013 Ολομ.), ακόμα και αν, λόγω των νεότερων ρυθμίσεων, δεν ολοκληρωθούν ήδη αρξάμενες διαδικασίες επιλογής.

23. Επειδή, όπως έχει ήδη εκτεθεί, στην παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι υποψήφιοι για τις θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων (και Διευθύνσεων) μπορεί να προέρχονται και από τον ιδιωτικό τομέα και με την παρ. 1 του άρθρου 39 του αυτού νόμου παρασχέθηκε εξουσιοδότηση στο Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. για να καθορίσει, μεταξύ άλλων, ποιες θέσεις Προϊσταμένων των ανωτέρω οργανικών μονάδων μπορεί να καταληφθούν είτε αποκλειστικά από δημοσίους υπαλλήλους ή λειτουργούς ή εργαζόμενους του δημόσιου τομέα είτε από δημοσίους υπαλλήλους ή λειτουργούς ή εργαζόμενους του δημόσιου τομέα και από ιδιώτες. Ακολούθως, στην ενότητα 3 της 682/8-12-2022 αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. (πρώτη προσβαλλόμενη) προσδιορίστηκαν οι θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων που μπορεί να καλυφθούν από όλες τις κατηγορίες υποψηφίων, καθώς και εκείνες που μπορεί να καλυφθούν μόνο από δημοσίους υπαλλήλους ή λειτουργούς ή εργαζόμενους του δημόσιου τομέα.

24. Επειδή, με τα ανωτέρω δεδομένα και λαμβάνοντας υπ’ όψιν όσα έγιναν δεκτά στη δέκατη έβδομη σκέψη σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 103 του Συντάγματος, το Δικαστήριο, ως προς τη δυνατότητα συμμετοχής ιδιωτών στη διαδικασία πληρώσεως των θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. από ιδιώτες, προς τους οποίους (ιδιώτες) πρέπει να εξομοιωθούν και οι υπάλληλοι με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου, δοθέντος ότι αυτοί, σύμφωνα με το εδ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, προ της τοποθετήσεώς τους πρέπει να καταγγείλουν τη σύμβασή τους και άρα να διακόψουν κάθε σχέση με το Δημόσιο ή τον φορέα του δημόσιου τομέα στον οποίο απασχολούνται (όχι όμως και οι υπάλληλοι ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, διότι το Σύνταγμα δεν αποκλείει ο προϊστάμενος οργανικής μονάδας να συνδέεται και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και να προΐσταται τόσο του μόνιμου προσωπικού όσο και του προσωπικού με σχέση ιδιωτικού δικαίου· βλ. Π.Ε. 81/2020, 85-86/2012 Ολομ., 506/1997 Ολομ.) άγεται στην ακόλουθη κρίση: Οι ιδιώτες που τυχόν επιλεγούν στο πλαίσιο της κατά τα ανωτέρω διαδικασίας δεν θα απασχοληθούν στον e-Ε.Φ.Κ.Α. με την ιδιότητα υπαλλήλου ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, όχι μόνο διότι ο ίδιος ο νόμος αναφέρεται σε «διορισμό» αυτών (εδ. δ΄ της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022), όρος που δεν προσήκει σε υπάλληλο απασχολούμενο με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου (για τον οποίο το Σύνταγμα χρησιμοποιεί τον όρο «προσλαμβάνεται»), αλλά και διότι, σύμφωνα με τις παρ. 2, 3 και 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος, θέσεις καλυπτόμενες με προσωπικό ιδιωτικού δικαίου μπορεί να είναι είτε θέσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου για την κάλυψη απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών (παρ. 2 του άρθρου 103), είτε θέσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου ειδικού, επιστημονικού, τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού (παρ. 3), είτε θέσεις που θα συσταθούν, ύστερα από την έκδοση εκτελεστικού του Συντάγματος νόμου, ειδικώς για να καλυφθούν με προσωπικό ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (παρ. 8· βλ. Π.Ε. 85-86/2012 Ολομ.), καμία δε από τις περιπτώσεις αυτές δεν συντρέχει εν προκειμένω. Εξ άλλου, οι ιδιώτες που τυχόν διορισθούν στις επίμαχες θέσεις αποκτούν την ιδιότητα υπαλλήλου επί θητεία (βλ. συναφώς και την από 15-2-2022 έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής) και όχι μετακλητού υπαλλήλου, όπως εσφαλμένως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4892/2022, προεχόντως διότι η επιλογή δεν αφορά ανώτατη θέση εκτός υπαλληλικής ιεραρχίας, αλλά την ανώτατη υπαλληλική θέση, για την οποία ακολουθείται ειδική διαδικασία (όπου μετέχουν και τακτικοί υπάλληλοι) ερειδόμενη επί κριτηρίων αναγόμενων πρωτίστως στην επαγγελματική επάρκεια των υποψηφίων, τέλος δε οι επιλεγέντες δεν παύονται ελευθέρως. Περαιτέρω, κατά την κρατήσασα γνώμη, το Σύνταγμα, ανέχεται, σε εξαιρετικές, όμως, περιπτώσεις, τη στελέχωση των οργανικών θέσεων του προσωπικού του Δημοσίου και, των ν.π.δ.δ. και από πρόσωπα τα οποία δεν έχουν τη δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα (υπάλληλοι επί θητεία) εφ’ όσον τούτο δικαιολογείται από την ιδιάζουσα φύση, την αποστολή και το περιεχόμενο των αρμοδιοτήτων της υπηρεσίας ή της υπό κάλυψη θέσεως. Εξ άλλου, δεν κωλύεται ο νομοθέτης από τις ρυθμίσεις του άρθρου 103 του Συντάγματος να προβλέψει ότι μια θέση μπορεί να στελεχώνεται εναλλακτικά είτε από υπαλλήλους είτε από ιδιώτες (ως υπαλλήλους επί θητεία), εφόσον αυτό δικαιολογείται από την ιδιαιτερότητα της υπό κάλυψη θέσεως και την ανάγκη, λόγω της ιδιαιτερότητας αυτής, ο καταλληλότερος για την άσκηση των συγκεκριμένων καθηκόντων να αναζητηθεί σε όποιον τομέα (δημόσιο ή ιδιωτικό) και αν απασχολείται. Ωστόσο, τα δικαιολογούντα την κατάληψη της θέσεως από ιδιώτη, ιδιάζοντα χαρακτηριστικά αυτής πρέπει να τεκμηριώνονται πλήρως, δοθέντος ότι η εν λόγω δυνατότητα αποτελεί εξαίρεση από τον συνταγματικό κανόνα της στελεχώσεως των δημοσίων θέσεων με τακτικούς (ήτοι μονίμους) υπαλλήλους. Στην προκειμένη περίπτωση, η κρίση περί συνταγματικότητας του αμφισβητούμενου συστήματος επιλογής Προϊσταμένων Γενικής Διευθύνσεως πρέπει να χωρήσει αφού ληφθούν συνδυαστικά υπ’ όψιν το άρθρο 3 του ν. 4892/2022 και η 682/8-12-2022 απόφαση του Δ.Σ. Ειδικότερα, ο κοινός νομοθέτης δεν εκωλύετο να προβλέψει, κατ’ αρχήν, ότι οι θέσεις των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. μπορεί να καλύπτονται και από ιδιώτες και περαιτέρω, σύμφωνα και με όσα εκτίθενται σε επόμενη σκέψη, να εξουσιοδοτήσει το Δ.Σ. του ασφαλιστικού αυτού οργανισμού να προσδιορίσει, κινούμενο στο πλαίσιο των συνταγματικών διατάξεων, τις θέσεις εκείνες που μπορεί να καλύπτονται τόσο από δημοσίους υπαλλήλους όσο και από ιδιώτες, καθώς και εκείνες που μπορεί να καλύπτονται μόνο από δημοσίους υπαλλήλους. Περαιτέρω, το Δ.Σ., προκειμένου να κινηθεί εντός των ορίων της παρασχεθείσας εξουσιοδοτήσεως, όφειλε να τεκμηριώσει πλήρως και αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους ορισμένες θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων μπορεί να καλυφθούν και από ιδιώτες, λαμβάνοντας υπ’ όψιν, όπως προαναφέρθηκε, τις αρμοδιότητές τους, την ιδιαιτερότητά τους, το αντικείμενο και τα ιδιαίτερα προσόντα που απαιτούνται ώστε όσοι επιλεγούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των συγκεκριμένων θέσεων, μη αρκούσης, κατά το Σύνταγμα, της γενικόλογης αναφοράς στις συζητήσεις που έγιναν κατά τις συνεδριάσεις του Δ.Σ. στην ανάγκη στελεχών υψηλού επιπέδου, ανανεώσεως του στελεχιακού δυναμικού του e-Ε.Φ.Κ.Α. και του συναγωνισμού με τον ιδιωτικό τομέα ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία αυτού (βλ. πρακτικά συνεδριάσεων 44/1-12-2022 και 45/8-12-2022). Η πλήρης δε τεκμηρίωση καθίσταται έτι περαιτέρω αναγκαία δοθέντος ότι οι υπό κατάληψη θέσεις κείνται εντός της συνήθους διοικητικής ιεραρχίας (Προϊστάμενοι Γενικών Διευθύνσεων). Εξ άλλου, για την αναγκαία κατά το Σύνταγμα και τον ως άνω εξουσιοδοτικό νόμο τεκμηρίωση δεν αρκεί η αναφορά στην ευρεία ευχέρεια που έχει ο νομοθέτης κατά την οργάνωση των δημοσίων υπηρεσιών ή η απλή παράθεση των στρατηγικών σκοπών των ως άνω Γενικών Διευθύνσεων, στην οποία προβαίνει ο καθ’ ου e-Ε.Φ.Κ.Α. στο από 2 Ιουνίου 2023 υπόμνημά του. Τέλος, η κατά τα ανωτέρω αναγκαία τεκμηρίωση δεν προκύπτει ούτε από την από Ιουλίου 2022 έκθεση της εταιρείας «KPMG Σύμβουλοι Μονοπρόσωπη Α.Ε.», στην οποία, με την από 20-4-2022 σύμβαση μεταξύ αυτής και του e-Ε.Φ.Κ.Α., ανατέθηκε η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών με αντικείμενο «Θέματα Αποδοχών & προκήρυξης θέσεων των στελεχών του e-Ε.Φ.Κ.Α.» (βλ. ιδίως παραδοτέο ενότητας 2). Για τον λόγο αυτό, που βασίμως προβάλλεται, αλλά και ελέγχεται αυτεπαγγέλτως ως αναγόμενος στο κύρος του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή και να ακυρωθούν: α) η προσβαλλόμενη 682/8-12-2022 απόφαση του Δ.Σ. κατά το μέρος που προβλέπει τη συμμετοχή ιδιωτών στη διαδικασία επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., β) ο σχετικός με τη συμμετοχή ιδιωτών όρος της σχετικής με την Π.Υ.Σ.Υ. Κρήτης προκηρύξεως, γ) ο σχετικός όρος των προκηρύξεων για τις θέσεις Προϊσταμένων στις οποίες επελέγησαν ιδιώτες υποψήφιοι, καθώς και οι επακολουθήσασες σε σχέση με την προκήρυξη των θέσεων αυτών πράξεις, ήτοι τα πρακτικά της Τριμελούς Επιτροπής, οι αποφάσεις επιλογής του Δ.Σ. και η κοινή υπουργική απόφαση με την οποία επιτρέπεται στον διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. να εκδώσει τις αντίστοιχες πράξεις διορισμού και δ) ο αντίστοιχος όρος των λοιπών προκηρύξεων. Περαιτέρω δε, πρέπει να απορριφθούν ως ερειδόμενοι επί εσφαλμένης νομικής εκδοχής συναφείς λόγοι ακυρώσεως σύμφωνα με τους οποίους με τη διάταξη του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 σε αντίθεση με το άρθρο 103 του Συντάγματος ανατίθεται η άσκηση καθηκόντων δημόσιας εξουσίας σε ιδιώτες και προβλέπονται θέσεις μετακλητών υπαλλήλων. Κατά τη γνώμη, όμως, των Συμβούλων Β. Πλαπούτα, Ι. Σύμπλη, Α. Μίντζια, Μ. Τριπολιτσιώτη, Ν. Σκαρβέλη, Β. Ανδρουλάκη, Φρ. Γιαννακού και Κ. Μαρίνου, προς την οποία συντάχθηκαν και οι Πάρεδροι Π. Γρουμπού και Γ. Ζιάμος, η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, κατά το μέρος που προβλέπει ότι ως υποψήφιοι για την κατάληψη συλλήβδην όλων των θέσεων Προϊσταμένων Γενικής Διευθύνσεως (αλλά και Διευθύνσεως) μπορεί να είναι και ιδιώτες αντίκειται στο άρθρο 103 του Συντάγματος, όπως αυτό παγίως ερμηνεύεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας, διότι, με τον τρόπο αυτόν, κατ’ ουσίαν, ανατρέπεται νομοθετικά ο συνταγματικός κανόνας της στελεχώσεως της Διοικήσεως με μονίμους υπαλλήλους και προωθείται η μη σύμφωνη με το Σύνταγμα αντίληψη ότι οι μόνιμες θέσεις της Δημόσιας Διοικήσεως (και μάλιστα αυτές της ανώτερης και ανώτατης βαθμίδας) μπορεί να στελεχωθούν αδιακρίτως είτε με μόνιμους υπαλλήλους είτε με υπαλλήλους επί θητεία, με στόχους, κατά το άρθρο 1 του ν. 4892/2022, τον «οργανωτικό εκσυγχρονισμό», μέσω «της αναβάθμισης του στελεχιακού δυναμικού», καθώς και την, κατά την αιτιολογική έκθεση, «ανανέωση στα ανώτερα κλιμάκια του φορέα», σε συνδυασμό με την «ανάγκη για υψηλού επιπέδου στελέχη», επιδιώξεις, οι οποίες, όσο εύλογες και αν παρίστανται, δεν μπορούν, πάντως, να ικανοποιηθούν παρά τις συνταγματικές διατάξεις ως προς τον τρόπο οργανώσεως της Διοικήσεως. Εξ άλλου, κατά τη γνώμη αυτή, δεν συντρέχουν, εν προκειμένω, οι προϋποθέσεις εφαρμογής της προαναφερθείσας συνταγματικώς ανεκτής παρεκκλίσεως από τον κανόνα της στελεχώσεως της δημόσιας διοικήσεως με τακτικούς υπαλλήλους, ώστε τα καθήκοντα των προϊσταμένων ορισμένων οργανικών μονάδων να μπορεί να ανατεθούν σε υπαλλήλους επί θητεία. Και τούτο, διότι τα καθήκοντα των εν λόγω Προϊσταμένων, και δη Προϊσταμένων της κορυφαίας ιεραρχικής βαθμίδας (όπως και αυτά των Διευθυντών), δεν έχουν, κατ’ αρχήν, την ιδιάζουσα εκείνη φύση, ούτε συνδέονται με την ειδική αποστολή ή τις ειδικές αρμοδιότητες που θα δικαιολογούσαν την ανάθεσή τους σε υπαλλήλους επί θητεία και όχι σε μόνιμους υπαλλήλους, αλλά εντάσσονται στο πάγιο οργανωτικό σχήμα της Διοικήσεως, αποτελούν συνήθη διοικητικά καθήκοντα και εξυπηρετούν, προδήλως, πάγιες και διαρκείς ανάγκες της (πρβ. Σ.τ.Ε. 498/1982, 1009/1980), όπως, άλλωστε, προκύπτει και, εν προκειμένω, σχετικά με τις επίδικες θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, από τις διατάξεις του π.δ. 8/2019 σχετικά με τους στρατηγικούς στόχους των οργανικών αυτών μονάδων και τα ειδικότερα καθήκοντα των Προϊσταμένων τους. Τα ανωτέρω, δεν κωλύουν τον νομοθέτη, με την ειδική εκ του Συντάγματος απαιτούμενη σχετική τεκμηρίωση, να προβλέψει ότι συγκεκριμένες θέσεις μπορεί να καταληφθούν από υπαλλήλους επί θητεία (βλ. Σ.τ.Ε. 1847/2006 επταμ. σχετικά με τον Πρόεδρο του Πε.Σ.Υ.Π., Σ.τ.Ε. 1654/2008 επταμ. σχετικά με τον Διοικητή ιδρυματικού νοσοκομείου υπό το καθεστώς του ν. 3329/2005 κ.ά.), χωρίς, πάντως, να ανατρέπεται η συνταγματική ρύθμιση δια της μετατροπής της εξαιρέσεως σε κανόνα. Επομένως, σύμφωνα με τη γνώμη αυτή οι προσβαλλόμενες πράξεις, ερειδόμενες επί αντισυνταγματικής διατάξεως, πρέπει να ακυρωθούν στο σύνολό τους.

25. Επειδή, μετά την εν μέρει αποδοχή της ένδικης αιτήσεως ακυρώσεως, το Δικαστήριο προχωρεί στην εξέταση και των υπόλοιπων λόγων ακυρώσεως με τους οποίους πλήσσονται διάφορες ρυθμίσεις των προσβαλλόμενων πράξεων, αφορώσες τη διαδικασία επιλογής των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α.

Νομοθετική εξουσιοδότηση

26. Επειδή, στην παράγραφο 2 του άρθρου 43 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της. Εξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό». Με τη συνταγματική αυτή διάταξη παρέχεται στον κοινό νομοθέτη η δυνατότητα να μεταβιβάζει την αρμοδιότητα προς θέσπιση κανόνων δικαίου στην εκτελεστική εξουσία. Τίθεται δε ο κανόνας (εδάφιο πρώτο) ότι η νομοθετική εξουσιοδότηση παρέχεται προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ως αρχηγό της εκτελεστικής εξουσίας, ο οποίος ασκεί τη μεταβιβαζόμενη αρμοδιότητα με την έκδοση προεδρικών κανονιστικών διαταγμάτων. Η νομοθετική εξουσιοδότηση, για να είναι νόμιμη, πρέπει να είναι ειδική και ορισμένη, δηλαδή να προβαίνει σε συγκεκριμένο προσδιορισμό του αντικειμένου της και να καθορίζει τα όριά της σε σχέση προς αυτό, ασχέτως αν είναι ευρεία ή στενή, ασχέτως, δηλαδή, αν είναι μεγαλύτερος ή μικρότερος ο αριθμός των περιπτώσεων τις οποίες η Διοίκηση μπορεί να ρυθμίσει βάσει της συγκεκριμένης νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως. Περαιτέρω, με τη διάταξη του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου του Συντάγματος επιτρέπεται η εξουσιοδότηση για την έκδοση κανονιστικών πράξεων και από άλλα, εκτός του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα της Διοικήσεως προκειμένου, όμως, να ρυθμισθούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό. Ως ειδικότερα θέματα νοούνται εκείνα τα οποία αποτελούν, κατά το περιεχόμενό τους και σε σχέση με την ουσιαστική ρύθμιση που περιέχεται στο νομοθετικό κείμενο, μερικότερη περίπτωση ορισμένου θέματος που αποτελεί το αντικείμενο της νομοθετικής ρυθμίσεως. Απαιτείται, επομένως, στην περίπτωση αυτή, να περιέχει το νομοθετικό κείμενο όχι απλώς τον καθ’ ύλην προσδιορισμό του αντικειμένου της εξουσιοδοτήσεως, αλλά επί πλέον και την ουσιαστική ρύθμισή του, έστω και σε γενικό, ορισμένο, όμως, πλαίσιο σύμφωνα προς το οποίο θα ενεργήσει η Διοίκηση προκειμένου να ρυθμίσει τα μερικότερα θέματα (Σ.τ.Ε. 2315/2018 Ολομ., 1804/2017 Ολομ., 520/2015 Ολομ. κ.ά.). Η αναφερθείσα ουσιαστική ρύθμιση μπορεί να υπάρχει τόσο στις διατάξεις του εξουσιοδοτικού νόμου όσο και σε διατάξεις άλλων νόμων σχετικών με τα θέματα που αποτελούν αντικείμενο της νομοθετικής εξουσιοδοτήσεως (Σ.τ.Ε. 2315/2018 Ολομ., 1749/2016 Ολομ. κ.ά.). Η περίπτωση αυτή, εξ άλλου, αντιδιαστέλλεται τόσο από το «λεπτομερειακό» θέμα, το οποίο αφορά τη θέσπιση όλως δευτερευουσών και επουσιωδών ρυθμίσεων, όσο και από το «τεχνικό», για τη ρύθμιση του οποίου γίνεται ευρεία χρήση επιστημονικής και εν γένει τεχνικής φύσεως κριτηρίων και μεθόδων, για τα οποία είναι αναγκαία η σύμπραξη ειδικών τεχνικών οργάνων, οργάνων δηλαδή που διαθέτουν εξειδικευμένη επιστημονική ή τεχνική υπό ευρεία έννοια κατάρτιση (Σ.τ.Ε. 520/2015 Ολομ.).

27. Επειδή, προβάλλεται ότι η πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση είναι ακυρωτέα ως αναρμοδίως εκδοθείσα από το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. και όχι από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, διότι, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας, η εξουσιοδοτική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4892/2022, κατ’ επίκληση της οποίας αυτή εκδόθηκε, αντίκειται στο άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος, δοθέντος ότι τα θέματα για τα οποία παρέχεται εξουσιοδότηση με την εν λόγω εξουσιοδοτική διάταξη δεν είναι ειδικότερα, λεπτομερειακά ή τοπικού ενδιαφέροντος, λαμβανομένου υπ’ όψιν του αντικειμένου της εξουσιοδοτήσεως και του ότι με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 εισάγεται ειδικό σύστημα που αφορά αποκλειστικώς την επιλογή των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., το οποίο αποκλίνει από τις πάγιες διατάξεις του Υ.Κ. σχετικά με την επιλογή των Προϊσταμένων των ως άνω οργανικών μονάδων στο Δημόσιο και στα ν.π.δ.δ.

28. Επειδή, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, μεταξύ άλλων, προσδιορίζεται ο κύκλος όσων μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις υποψηφιότητας για τις θέσεις των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., ορίζεται ότι η επιλογή των εν λόγω Προϊσταμένων γίνεται από το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. για τριετή θητεία, που μπορεί να ανανεωθεί άπαξ, ύστερα από προκήρυξη που εκδίδεται με απόφαση του Διοικητή του Οργανισμού και εισήγηση Τριμελούς Επιτροπής, καθορίζονται τα ελάχιστα προσόντα που πρέπει να διαθέτουν οι υποψήφιοι για τις ανωτέρω θέσεις ευθύνης, προβλέπεται ότι, σε κάθε περίπτωση, εφαρμόζονται η παρ. 4 του άρθρου 84 του Υ.Κ. καθώς και τα προσόντα και κωλύματα διορισμού του κεφαλαίου Α΄ του Κώδικα αυτού και γίνεται παραπομπή στις διατάξεις του εν λόγω Κώδικα για τα λοιπά, μη ρυθμιζόμενα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, θέματα που σχετίζονται με τους προϊσταμένους των οργανικών μονάδων επιπέδου Γενικής Διευθύνσεως και Διευθύνσεως του e-Ε.Φ.Κ.Α. Περαιτέρω, με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4892/2022 παρέχεται εξουσιοδότηση στο Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., το οποίο γνωρίζει καλύτερα τις ανάγκες και τις ιδιομορφίες αυτού, να καθορίσει τα κριτήρια επιλογής, τα απαιτούμενα ανά θέση πρόσθετα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα και ασυμβίβαστα, τον τρόπο μοριοδοτήσεως των υποψηφίων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων και τη διαδικασία αξιολογήσεως και επιλογής τους, συμπεριλαμβανομένης τυχόν συνεντεύξεως. Επιπροσθέτως, με τη διάταξη του εδ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 39 παρέχεται στο ίδιο ως άνω όργανο η δυνατότητα να προσδιορίσει με την ίδια ή με άλλη απόφασή του τις θέσεις των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., για τις οποίες υποψήφιοι μπορεί να είναι αποκλειστικά δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί ή εργαζόμενοι σε φορείς του δημόσιου τομέα ή και ιδιώτες, με τη διαφοροποίηση στο εδ. γ΄ της ίδιας παραγράφου ότι στην πρώτη περίπτωση η απαιτούμενη στο άρθρο 3 του ίδιου νόμου ως ελάχιστο προσόν επαγγελματική εμπειρία σε θέσεις ευθύνης μειώνεται σε πέντε έτη (αντί των δέκα). Με αυτά τα δεδομένα, η νομοθετική εξουσιοδότηση που παρέχεται στο Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. με το εδ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4892/2022 είναι ειδική και ορισμένη, αφού καθορίζονται με αυτή συγκεκριμένα τα θέματα που πρόκειται να ρυθμισθούν από την κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση, ενώ τα θέματα αυτά, μεταξύ των οποίων και ο καθορισμός των κριτηρίων συνάφειας των τίτλων σπουδών των υποψηφίων και της εργασιακής εμπειρίας τους με τα αντικείμενα των υπό κατάληψη θέσεων, είναι ειδικότερα, κατά το άρθρο 43 παρ. 2 εδ. β΄ του Συντάγματος, διότι αποτελούν μερικότερη περίπτωση σε σχέση με τις περιεχόμενες στις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 ουσιαστικές ρυθμίσεις που διέπουν το θεσπιζόμενο ειδικό σύστημα επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, αλλά και σε σχέση με τις διατάξεις του ν. 4387/2016 και του κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντος π.δ. 8/2019 περί Οργανισμού του e-Ε.Φ.Κ.Α. Συνεπώς, ο εξεταζόμενος λόγος ακυρώσεως, με τον οποίον προβάλλεται ότι η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4892/2022 είναι αντίθετη προς το εδ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 43 του Συντάγματος, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

29. Επειδή, η αιτούσα προβάλλει ότι η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη έχει εκδοθεί καθ’ υπέρβαση της παρασχεθείσας εξουσιοδοτήσεως κατά το μέρος που στην περ. α΄ της παρ. 1 της ενότητας 4 αυτής προβλέπεται ότι δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιο για την επιλογή σε θέση Προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης πρόσωπο που έχει συμπληρώσει το 64ο της ηλικίας του κατά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των υποψηφιοτήτων. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου (πρακτικό της 44ης/1-12-2022 συνεδριάσεως του e-Ε.Φ.Κ.Α.) το ηλικιακό αυτό όριο τέθηκε ώστε το πρόσωπο που επιλεγεί να μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του τουλάχιστον για μια πλήρη τριετή θητεία (βλ. την παρ. 1 του άρθρου 155 Υ.Κ., όπως ισχύει μετά την παρ. 2 του άρθρου 59 του ν. 4369/2016 [Α΄ 33], σύμφωνα με την οποία «Ο υπάλληλος απολύεται αυτοδικαίως από την υπηρεσία με τη συμπλήρωση του εξηκοστού έβδομου (67ου) έτους της ηλικίας του»· βλ. επίσης, συναφώς, την παρ. 14 του άρθρου 56 του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων [π.δ. 169/2007, Α΄ 210], όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με την παρ. 7 του άρθρου 22 του ν. 4387/2016 [Α΄ 85], σύμφωνα με την οποία η σύνταξη καταβάλλεται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους). Περαιτέρω, όπως έχει ήδη εκτεθεί, στο εδ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 προβλέπεται ότι: «Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται η παρ. 4 του άρθρου 84 και τα προσόντα και κωλύματα διορισμού του κεφαλαίου Α΄ του Υπαλληλικού Κώδικα …» και με το άρθρο 39 παρ. 1 εδ. α΄ του ίδιου νόμου παρασχέθηκε εξουσιοδότηση στο Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. για τον καθορισμό, μεταξύ άλλων, των κριτηρίων επιλογής και των απαιτούμενων ανά θέση Προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης πρόσθετων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων και ασυμβιβάστων. Εξ άλλου, στην περ. α΄ της παρ. 4 του άρθρου 84 του Υ.Κ. ορίζεται ότι: «Δεν επιτρέπεται να είναι υποψήφιος για επιλογή σε θέση Προϊσταμένου οποιουδήποτε επιπέδου υπάλληλος που αποχωρεί αυτοδικαίως από την υπηρεσία εντός ενός (1) έτους από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των υποψηφιοτήτων». Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, η πρόβλεψη, ως ανωτάτου ηλικιακού ορίου για τη συμμετοχή στη διαδικασία, του 64ου έτους κείται εκτός της παρασχεθείσας εξουσιοδοτήσεως, δεδομένου ότι η τελευταία ρητώς ορίζει ότι εν προκειμένω εφαρμόζεται η παρ. 4 του άρθρου 84 του Υπαλληλικού Κώδικα με την οποία προβλέπεται ότι δεν μπορεί να μετάσχει στη διαδικασία επιλογής Προϊσταμένου ο αποχωρών εντός έτους από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής υποψηφιοτήτων και όχι ο αποχωρών σε διάστημα ήσσον της τριετίας, όπως κατ’ ουσίαν προβλέπεται στην πρώτη προσβαλλόμενη και επαναλαμβάνεται στις προσβαλλόμενες προκηρύξεις. Είναι δε αδιάφορο αν, όπως προβάλλουν τόσο ο Υπουργός Εργασίας όσο και ο e-Ε.Φ.Κ.Α. με τα εμπροθέσμως κατατεθέντα υπομνήματά τους, ο καθορισμός ανωτάτου ορίου ηλικίας των υποψηφίων για τις επίδικες θέσεις εντάσσεται πράγματι στην κατηγορία των πρόσθετων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων και ασυμβιβάστων, για τον καθορισμό των οποίων έχει παρασχεθεί εξουσιοδότηση προς το Δ.Σ. με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 39, δεδομένης της ρητής παραπομπής στο άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 4892/2022 στην παρ. 4 του άρθρου 84 του Υ.Κ. που ρυθμίζει με σαφήνεια το θέμα του ανωτάτου ορίου ηλικίας των υποψηφίων χωρίς να καταλείπεται περιθώριο θεσπίσεως πρόσθετου σχετικού τυπικού προσόντος ή ασυμβιβάστου. Συνεπώς, πρέπει να ακυρωθούν η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη (απόφαση 682/2022 του Δ.Σ.) και κατά το μέρος που θεσπίζει την επίμαχη ρύθμιση περί ανωτάτου ορίου ηλικίας, όπως, κατά το αντίστοιχο μέρος είναι ακυρωτέα η σχετική με την Π.Υ.Σ.Υ. Κρήτης προκήρυξη, β) οι πράξεις επιλογής των ιδιωτών σε θέσεις Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και γ) και ο σχετικός με το όριο ηλικίας όρος του συνόλου των λοιπών προσβαλλόμενων προκηρύξεων, οι οποίες απέληξαν στην επιλογή υπαλλήλων του Δημοσίου.

30. Επειδή, οι αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας, της αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας δεν καταλαμβάνουν μόνο τη διαδικασία εισόδου στη δημόσια υπηρεσία, αλλά διατρέχουν κάθε διαδικασία σχετική με την υπηρεσιακή εξέλιξη του υπαλλήλου του Δημοσίου (Σ.τ.Ε. 2427/2022 επταμ., 711/2017 Ολομ. κ.ά.).

Υπηρεσιακό συμβούλιο

31. Επειδή, προβάλλεται, ότι η συγκρότηση της Τριμελούς Επιτροπής, η οποία αξιολογεί, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 5 του ν. 4892/2022, τους υποψηφίους Προϊσταμένους των Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., δεν παρέχει εχέγγυα αδιάβλητης, διαφανούς και αξιοκρατικής κρίσεως και δεν διασφαλίζει με όρους πολιτικής ουδετερότητας την επιλογή των Προϊσταμένων αυτών, διότι η εν λόγω Επιτροπή δεν συνιστά υπηρεσιακό συμβούλιο συγκροτούμενο κατά το άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος κατά τα δύο τρίτα από δημοσίους υπαλλήλους, όπως είναι το προβλεπόμενο στο άρθρο 86 παρ. 1 του Υ.Κ. Ειδικό Συμβούλιο Προϊσταμένων, που είναι αρμόδιο για την επιλογή των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων, μεταξύ άλλων των ν.π.δ.δ., ούτε μπορεί να υποκαταστήσει τις εγγυήσεις μιας αντικειμενικής και αμερόληπτης διαδικασίας κρίσεως από ειδικό υπηρεσιακό συμβούλιο. Ειδικότερα, κατά τα προβαλλόμενα, η συμμετοχή ενός και μόνο μέλους του Α.Σ.Ε.Π. στην τριμελή αυτή επιτροπή δεν διασφαλίζει ότι το όργανο αυτό συγκροτείται και λειτουργεί με εχέγγυα αξιοκρατίας, αμεροληψίας και αντικειμενικότητας, σε πλαίσιο διαφανούς και αντικειμενικής διαδικασίας, όταν τα λοιπά δύο μέλη της είναι ο Διοικητής του e-Ε.Φ.Κ.Α., που είναι ο μελλοντικός προϊστάμενος των υποψηφίων και έχει επιλεγεί κατόπιν προτάσεως του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, σύμφωνα με το άρθρο 57 του ν. 4389/2016 – λαμβανομένου μάλιστα υπ’ όψιν ότι σε κανένα υπηρεσιακό συμβούλιο του Υ.Κ. δεν μετέχει το ανώτατο μονομελές όργανο διοικήσεως του οικείου φορέα, ώστε να είναι πραγματικά ουδέτερη η διαδικασία κρίσεως – και ένα μέλος Δ.Ε.Π. Νομικής Σχολής, που έχει επιλεγεί κατά την ανέλεγκτη κρίση του Υπουργού Εργασίας, αφού με τη διάταξη του άρθρου 3 παρ. 5 του ν. 4892/2022 δεν τίθεται κανένα αντικειμενικό κριτήριο για την επιλογή του μέλους αυτού.

32. Επειδή, ο ως άνω λόγος ακυρώσεως, κατά το μέρος που με αυτόν προβάλλεται αντίθεση της διατάξεως της παρ. 5 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 προς το άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι η συνταγματική διάταξη της οποίας γίνεται επίκληση αναφέρεται, σύμφωνα με το ρητό γράμμα της, στις κρίσεις μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων για μετάθεση, υποβιβασμό ή παύση και όχι στις κρίσεις για προαγωγή ή επιλογή σε θέσεις ευθύνης, όπως συμβαίνει στην προκείμενη περίπτωση(πρβ. Σ.τ.Ε. 2702/2000, σκ.7).

33. Επειδή, περαιτέρω, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι: α) ως μέλη του Α.Σ.Ε.Π., που αποτελεί ανεξάρτητη αρχή συνταγματικώς κατοχυρωμένη, επιλέγονται με απόφαση της Διασκέψεως των Προέδρων της Βουλής, που λαμβάνεται με πλειοψηφία τουλάχιστον των τριών πέμπτων των μελών της (βλ. άρθρο 101Α του Συντάγματος όπως η παρ. 2 αυτού τροποποιήθηκε με την παρ. Α άρθρου μόνου του Ψηφίσματος της Θ΄ Αναθεωρητικής Βουλής, Α΄ 187/2019), «πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, που απολαύουν ευρείας κοινωνικής αποδοχής και διακρίνονται για την επιστημονική τους κατάρτιση ή την επαγγελματική τους εμπειρία …» (παρ. 1 του άρθρου 44 του ν. 4765/2021, Α΄ 6· παρομοίου περιεχομένου ήταν και η προϊσχύσασα διάταξη του άρθρου 4 του ν. 2190/1994, Α΄ 28), β) τα μέλη Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι. είναι μόνιμοι δημόσιοι λειτουργοί (βλ. άρθρο 16 του Συντάγματος και παρ. 1 και 2 του άρθρου 140 του ν. 4957/2022 [Α΄ 141], με την επιφύλαξη των Επίκουρων Καθηγητών επί θητεία), ασκούντες τα καθήκοντά τους υπό καθεστώς που διασφαλίζει σ’ αυτούς πλήρη ανεξαρτησία στη διατύπωση της γνώμης τους, οι οποίοι αναδεικνύονται στις θέσεις μελών Δ.Ε.Π. μέσω διαδικασιών που αποβλέπουν στην αξιοκρατική επιλογή τους και γ) ο Διοικητής του e-Ε.Φ.Κ.Α. είναι πρόσωπο «με εμπειρία και κατάρτιση σε διοικητικά ή οικονομικά θέματα ή σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης ή κοινωνικής πολιτικής» και διορίζεται αφού προηγουμένως γνωμοδοτήσει η προβλεπόμενη στο άρθρο 49Α του Κανονισμού της Βουλής Επιτροπή «Δημοσίων Επιχειρήσεων, Τραπεζών, Οργανισμών Κοινής Ωφελείας και Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης» (παρ. 1 του άρθρου 57 του ν. 4387/2016), πρέπει να γίνει δεκτό ότι η Τριμελής Επιτροπή Επιλογής του άρθρου 3 παρ. 5 του ν. 4892/2022, που κατά τα ανωτέρω στελεχώνεται από πρόσωπα αυξημένων προσόντων και αξιοπιστίας και αναδεικνυόμενα στις θέσεις τους μέσω ιδιαίτερων, απαιτητικών, διαδικασιών, ασκεί την αρμοδιότητά της υπό καθεστώς ανεξαρτησίας έναντι του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ο οποίος δεν έχει εξουσία ιεραρχικού ελέγχου έναντι αυτής και, συνεπώς, παρέχει επαρκείς εγγυήσεις αντικειμενικότητας, ανεξαρτησίας και αμεροληψίας, απορριπτομένου του σχετικού λόγου ακυρώσεως. Ειδικώς δε η συμμετοχή του Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α. ως προέδρου της Τριμελούς Επιτροπής δεν προσκρούει σε κάποια από τις ανωτέρω μνημονευθείσες συνταγματικές αρχές, είναι δε απορριπτέα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα.

34. Επειδή, προβάλλεται ότι η διάταξη του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 κατά το μέρος που προβλέπει την πρόσληψη ιδιωτών ή εργαζομένων στο δημόσιο με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου ως υπαλλήλων, αντίκειται στο εδ. α΄ της παρ. 7 του άρθρου 103 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο η διαδικασία προσλήψεως στο Δημόσιο διενεργείται υπό τον έλεγχο Ανεξάρτητης Αρχής και ειδικότερα υπό τον έλεγχο του Α.Σ.Ε.Π.

Πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα

 35. Επειδή, στην παρ. 7 του άρθρου 103 του Συντάγματος προβλέπεται ότι η πρόσληψη υπαλλήλων στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα γίνεται είτε με διαγωνισμό είτε με προκαθορισμένα αντικειμενικά κριτήρια, υπάγεται δε στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής και στην παρ. 6 του άρθρου 118 ορίζεται ότι: «Προβλεπόμενες ή διατηρούμενες στο[ν] νόμο 2190/1994, όπως αυτός ισχύει, εξαιρέσεις από την αρμοδιότητα του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού εξακολουθούν να ισχύουν». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, εξαιρέσεις από το θεσπισθέν με τον ν. 2190/1994 σύστημα προσλήψεων υπό τον έλεγχο του Α.Σ.Ε.Π., όπως το σύστημα αυτό είχε διαμορφωθεί έως την ψήφιση, στις 6-4-2001, του αναθεωρημένου κειμένου του Συντάγματος, εξακολουθούν να ισχύουν, εφ’ όσον ίσχυαν στις 6-4-2001. Κατά τα ήδη κριθέντα, το ίδιο ισχύει και όταν οι εξαιρέσεις αυτές επαναλαμβάνονται σε μεταγενέστερες της ανωτέρω αναθεωρήσεως ρυθμίσεις, εφ΄όσον αποτελούν επέκταση του προϋφισταμένου αυτής καθεστώτος και δεν επιχειρούνται όλως ασυνδέτως προς το καθεστώς αυτό (Σ.τ.Ε. 527/2015 Ολομ., 3593-3595/2008 Ολομ., 3508-3509/2013 επταμ, βλ. και Π.Ε. 126/2006 Ολομ.). Εξ άλλου, με το άρθρο 14 παρ. 2 του ν. 2190/1994 ορίσθηκαν κατηγορίες δημόσιων λειτουργών και υπαλλήλων που εξαιρούνται από το εισαγόμενο με τον νόμο αυτόν σύστημα προσλήψεων. Ειδικότερα, με την περ. ιβ΄ της παρ. 2 του άρθρου 14 του ν. 2190/1994 εξαιρέθηκαν από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του κεφαλαίου Γ΄ του νόμου αυτού σχετικά με το σύστημα προσλήψεων στον δημόσιο τομέα «Οι απευθείας διοριζόμενοι σε διευθυντικούς βαθμούς ή καθήκοντα». Ακολούθως, η παράγραφος αυτή αντικαταστάθηκε μεν με το άρθρο 1 του ν. 3812/2009 (Α΄ 234), η ως άνω εξαίρεση, όμως, διατηρήθηκε (αναριθμηθείσα ως περ. ια΄, με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Όσοι διορίζονται απευθείας σε διευθυντικούς βαθμούς και αυτοί στους οποίους ανατίθενται διευθυντικά καθήκοντα»). Tέλος, η εν λόγω παράγραφος καταργήθηκε με την περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 4765/2021, με τον οποίο εκσυγχρονίσθηκε το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τις προσλήψεις στον δημόσιο τομέα, εν τούτοις, στην περ. ια΄ της παρ. 2 του άρθρου 2 του τελευταίου αυτού νόμου προβλέφθηκε ότι δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού «όσοι διορίζονται απευθείας σε διευθυντικούς βαθμούς και αυτοί στους οποίους ανατίθενται διευθυντικά καθήκοντα». Με τα ανωτέρω δεδομένα, η ως άνω εξαίρεση (απευθείας διορισμός σε διευθυντική θέση), που προϋφίστατο της συνταγματικής αναθεωρήσεως του 2001 και διατηρήθηκε σε ισχύ, με ήσσονος σημασίας μεταβολές του περιεχομένου της, και μετά την ως άνω αναθεώρηση, είναι συνταγματικώς ανεκτή. Συνεπώς, είναι, κατ’ αρχήν, ανεκτή συνταγματικώς νομοθετική ρύθμιση όπως αυτή του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, σύμφωνα με την οποία είναι δυνατή η κατάληψη θέσεως Προϊσταμένου Γενικής Διευθύνσεως του e-Ε.Φ.Κ.Α., ο οποίος υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής του ισχύοντος ν. 4765/2021 περί προσλήψεων, που πραγματοποιούνται υπό τον έλεγχο του Α.Σ.Ε.Π. (βλ. παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4765/2021, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014), από πρόσωπο που δεν κατέχει οργανική θέση στο Δημόσιο ή στον δημόσιο τομέα, με διαδικασία διορισμού μη υπαγόμενη στον έλεγχο του Α.Σ.Ε.Π. Πάντως, τα ανωτέρω αφορούν αποκλειστικώς τη διαδικασία επιλογής των ασκούντων διευθυντικά καθήκοντα και τη δυνατότητα εξαιρέσεως από την αρμοδιότητα ελέγχου του Α.Σ.Ε.Π., εφ’ όσον, βεβαίως, η ανάθεση αυτή καθ’ εαυτή είναι ανεκτώς συνταγματική εν όψει των οριζομένων στο άρθρο 103 του Συντάγματος. Επομένως, ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως, ανεξαρτήτως της λυσιτέλειάς του μετά την κατά τα ως άνω εν μέρει ακύρωση των προσβαλλόμενων πράξεων κατά το μέρος που αφορούν την επιλογή ιδιωτών, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

36. Επειδή, προβάλλεται, ότι οι προσβαλλόμενες προκηρύξεις είναι ακυρωτέες, καθ’ ο μέρος προβλέπουν ότι πρώτα ελέγχεται η συνδρομή των τυπικών κριτηρίων επιλογής του άρθρου 3 παρ. 3 του ν. 4892/2022 και της ενότητας 1 της πρώτης προσβαλλομένης αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. και ότι μόνον εφ’ όσον συντρέχουν τα κριτήρια αυτά μοριοδοτούνται τα τυχόν πρόσθετα προσόντα της ενότητας 2 της πρώτης προσβαλλόμενης αποφάσεως, παρ’ ότι, κατά τα προβαλλόμενα, από τον τίτλο της ενότητας 2 της πρώτης προσβαλλόμενης αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. συνάγεται ότι τα απαριθμούμενα σ’ αυτήν προσόντα απαιτείται να συντρέχουν στο πρόσωπο των υποψηφίων σωρευτικώς προς τα οριζόμενα στην ενότητα 1 της ίδιας αποφάσεως κριτήρια επιλογής. Όπως προκύπτει, όμως, σαφώς από την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. (βλ. ιδίως ενότητες 1, 2 και 5 αυτής στις οποίες περιγράφονται τα στάδια της διαδικασίας επιλογής), η Τριμελής Επιτροπή η οποία εισηγείται προς το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. σχετικά με την επιλογή των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων, πρώτα ελέγχει αν οι υποψήφιοι πληρούν τα ελάχιστα (τυπικά και ουσιαστικά) προσόντα που ορίζονται στην ενότητα 1 της πρώτης προσβαλλομένης με τον τίτλο «Κριτήρια επιλογής», εν συνεχεία δε, προβαίνει στη μοριοδότηση αποκλειστικά των προβλεπόμενων στην ενότητα 2 αυτής πρόσθετων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων και δη μόνον για τους υποψηφίους οι οποίοι δεν έχουν αποκλεισθεί λόγω του ότι δεν πληρούν τα κριτήρια επιλογής της ενότητας 1. Συνεπώς, οι αντίστοιχες ρυθμίσεις των προκηρύξεων είναι νόμιμες, απορριπτομένου ως αβασίμου του ανωτέρω λόγου ακυρώσεως.

37. Επειδή, προβάλλεται ότι οι προσβαλλόμενες προκηρύξεις είναι ακυρωτέες, καθ’ ο μέρος δεν προκύπτει με σαφήνεια από τις ρυθμίσεις τους αν παρέχεται δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. μόνο στους εργαζομένους σε δημόσιες υπηρεσίες, σε ν.π.δ.δ., σε Ο.Τ.Α. και στα ν.π.δ.δ. αυτών και στις ανεξάρτητες αρχές ή και σε εργαζομένους στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς του κεφαλαίου Α΄ του ν. 3429/2005. Ειδικότερα, προβάλλεται ότι στις ως άνω προκηρύξεις αναφέρεται μεν ότι δικαίωμα υποβολής υποψηφιότητας έχουν οι υπάλληλοι των δημοσίων υπηρεσιών, των ν.π.δ.δ., των ανεξάρτητων αρχών, των Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού και των ν.π.δ.δ. αυτών, μόνιμοι και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, κατηγορίας/εκπαιδευτικής βαθμίδας Π.Ε., όλων των κλάδων, συγχρόνως όμως, αναφέρεται ότι οι υποψήφιοι μπορούν να είναι αποκλειστικώς δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί ή εργαζόμενοι σε φορείς του δημοσίου τομέα, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014 και ότι δεν είναι απαραίτητο να ανήκουν στο προσωπικό του e-Ε.Φ.Κ.Α. Οι ανωτέρω δε ρυθμίσεις των προσβαλλόμενων προκηρύξεων, κατά τα προβαλλόμενα, αντιφάσκουν με τα προβλεπόμενα στον νόμο και στην κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα απόφαση του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., διότι σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 4270/2014, ο δημόσιος τομέας περιλαμβάνει και τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς του κεφαλαίου Α΄ του ν. 3429/2005, με συνέπεια να μην προκύπτει με σαφήνεια από τις επίμαχες προκηρύξεις αν δικαίωμα συμμετοχής στις επίδικες διαδικασίες επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. έχουν και οι εργαζόμενοι στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς του κεφαλαίου Α΄ του ν. 3429/2005. Όπως προαναφέρθηκε, με το άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 4892/2022 προβλέπεται ότι υποψήφιοι για τις θέσεις των Προϊσταμένων όλων ανεξαιρέτως των Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. μπορεί να είναι υπάλληλοι ή λειτουργοί ή εργαζόμενοι σε φορείς του δημοσίου τομέα, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 14 παρ. 1 του ν. 4270/2014, καθώς και ιδιώτες, κατ’ επίκληση δε της εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρου 39 του ως άνω νόμου, εκδόθηκε η πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. η οποία επανέλαβε την ανωτέρω ρύθμιση. Ακολούθως, στις προσβαλλόμενες προκηρύξεις ορίστηκε ότι δικαίωμα υποβολής υποψηφιότητας έχουν διάφορες κατηγορίες υπαλλήλων του Δημοσίου «εφόσον πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις του νόμου 4892/2022, της υπ’ αριθ. 682/Συν.45/ 8.12.2022 Απόφασης του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. και της παρούσας προκήρυξης», καθώς και ότι «οι υποψήφιοι θα είναι αποκλειστικά δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί ή εργαζόμενοι σε φορείς του δημοσίου τομέα (όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014) και δεν είναι απαραίτητο να ανήκουν στο προσωπικό του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.)». Με τα ανωτέρω δεδομένα, από τις ρυθμίσεις των προσβαλλόμενων προκηρύξεων προκύπτει σαφώς ότι, σε απόλυτη συμφωνία με τις σχετικές διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 4892/2022 και της πρώτης προσβαλλόμενης αποφάσεως, για όλες τις επίδικες θέσεις δύναται να υποβληθεί αίτηση υποψηφιότητας από υπαλλήλους ή λειτουργούς ή εργαζομένους σε φορείς του δημοσίου τομέα, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 14 παρ. 1 του ν. 4270/2014, στους οποίους, όπως ρητώς ορίζεται στην τελευταία αυτή διάταξη, περιλαμβάνονται και οι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί του κεφαλαίου Α΄ του ν. 3429/2005, απορριπτομένου ως αβασίμου του λόγου περί ασάφειας και αντιφατικότητας των προκηρύξεων στο σημείο αυτό, τούτο δε ανεξαρτήτως του εννόμου συμφέροντος της αιτούσας προς προβολή του εξεταζόμενου λόγου ακυρώσεως.

38. Επειδή, προβάλλεται ότι οι προσβαλλόμενες προκηρύξεις είναι ακυρωτέες, διότι κατά παράβαση των οριζομένων στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, δεν είχε προηγηθεί της εκδόσεώς τους η προβλεπόμενη στην ως άνω διάταξη εγκριτική απόφαση της Επιτροπής της 33/2006 Πράξεως Υπουργικού Συμβουλίου. Ο λόγος αυτός, ανεξαρτήτως της λυσιτέλειάς του μετά την αποδοχή του λόγου ακυρώσεως περί συμμετοχής ιδιωτών στη διαδικασία επιλογής, είναι απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος, αφού, όπως προκύπτει από την παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022 η έκδοση της πράξεως της Επιτροπής της 33/2006 Πράξεως Υπουργικού Συμβουλίου δεν αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση των προκηρύξεων για την επιλογή των Προϊσταμένων των Γενικών Διευθύνσεων, αλλά συνιστά προϋπόθεση για την έκδοση της τελικής πράξεως διορισμού από τον Διοικητή του e-Ε.Φ.Κ.Α., στην περίπτωση που ως Προϊστάμενος Γενικής Διευθύνσεως επιλεγεί ιδιώτης ή εργαζόμενος με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου.

Δομημένη συνέντευξη

39. Επειδή, προβάλλεται ότι οι ρυθμίσεις των προσβαλλόμενων πράξεων σχετικά με τη δομημένη συνέντευξη αντίκεινται στις αρχές της διαφάνειας, της αξιοκρατίας και της ισότιμης πρόσβασης στα δημόσια αξιώματα κατά τον λόγο της προσωπικής αξίας και ικανότητας ενός εκάστου, καθώς και στο άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος. Και τούτο, διότι, όπως προβάλλεται, σε αντίθεση με τα οριζόμενα στις αντίστοιχες διατάξεις του άρθρου 85 παρ. 3 του Υπαλληλικού Κώδικα: α) δεν προβλέπονται με αυτές θεματικές ενότητες της δομημένης συνέντευξης ούτε επιμερισμός της μοριοδοτήσεως ανά θεματική ενότητα, β) δεν ορίζεται ο τρόπος εξαγωγής της τελικής μοριοδοτήσεως βάσει της βαθμολογίας εκάστου μέλους της Τριμελούς Επιτροπής, γ) δεν ορίζεται μέγιστος αριθμός μορίων ούτε ελάχιστος αριθμός μορίων, η μη συγκέντρωση του οποίου οδηγεί στον αποκλεισμό του υποψηφίου από τη διαδικασία αξιολογήσεως, και δ) δεν ορίζεται ότι στο πρακτικό της συνέντευξης γίνεται μνεία των ερωτήσεων και των απαντήσεων ούτε ότι κάθε μέλος της Τριμελούς Επιτροπής πρέπει να εκφέρει εξατομικευμένη κρίση για κάθε υποψήφιο. Σχετικώς δε, προβάλλεται ότι, ακόμα και αν το πρακτικό της συνεντεύξεως περιέχει αιτιολογημένη εξατομικευμένη κρίση, είναι αδύνατος ο δικαστικός της έλεγχος, διότι, αφ’ ης στιγμής δεν προβλέπεται μοριοδότηση ανά θεματική ενότητα, ώστε να είναι δυνατόν να ελεγχθεί δικαστικώς η αιτιολογία της βαθμολογίας κάθε μέλους της Τριμελούς Επιτροπής, δεν διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις αμερόληπτης και αξιοκρατικής κρίσεως ούτε καθίσταται η κρίση αυτή γνωστή στους υποψηφίους και ελέγξιμη από τον ακυρωτικό δικαστή.

40. Επειδή, κατά πάγια νομολογία, στην περίπτωση κατά την οποία προβλέπεται ότι η αξιολόγηση της προσωπικότητας, της ικανότητας και της εν γένει καταλληλότητας για την άσκηση των καθηκόντων διενεργείται μέσω συνεντεύξεως των υποψηφίων, επιβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 15 παρ. 4 και 17 παρ. 1 και 2 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999, Α΄ 45) και την αρχή του κράτους δικαίου, να καταγράφεται στο οικείο πρακτικό συνεδριάσεως της Επιτροπής, έστω και συνοπτικά, το περιεχόμενο της συνεντεύξεως, με αναφορά τόσο στα ερωτήματα που ετέθησαν στον κρινόμενο, όσο και στις απαντήσεις που τυχόν έδωσε και στην αξιολόγησή τους από την Επιτροπή, καθώς και να εκφέρεται εξατομικευμένη κρίση για την προσωπικότητα κάθε κρινομένου και την εν γένει ικανότητά του να ασκεί τα συγκεκριμένα καθήκοντα της θέσεως. Τούτο δε, αφ’ ενός για να εξασφαλίζονται αποτελεσματικά οι προϋποθέσεις αμερόληπτης και αξιοκρατικής κρίσεως και αφ’ ετέρου για να καθίσταται γνωστή στους υποψήφιους και ελέγξιμη από τον ακυρωτικό δικαστή, εν όψει του κατά το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος δικαιώματος παροχής έννομης προστασίας, καθώς και του άρθρου 95 παρ. 1 εδάφιο α΄ του Συντάγματος, η αξιολόγηση των υποψηφίων κατά τη σχετική διαδικασία (Σ.τ.Ε. 1731/2021, 1167/2021, 2162/2014· πρβ. Σ.τ.Ε. 2467/2019, 711/2017 Ολομ., 3501/2013, 3052, 3058/2009 Ολομ.). Στην προκειμένη περίπτωση, με τις διατάξεις των άρθρων 3 επομ. του ν. 4892/2022 και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσας πρώτης των προσβαλλομένων αποφάσεως του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., εισάγεται σύστημα επιλογής των υποψηφίων προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α., που βασίζεται στη μοριοδότηση τυπικών προσόντων (εργασιακή εμπειρία συναφής με το αντικείμενο της προκηρυσσόμενης θέσης σε θέση υπαλλήλου και σε θέση ευθύνης αντιστοίχως), καθώς και στη μοριοδότηση προφορικής (δομημένης) συνεντεύξεως ενώπιον ειδικώς προβλεπόμενης Τριμελούς Επιτροπής, κατά την οποία (βλ. αναλυτικά ενότητα 2, σημείο 4 iii, iv, v και viiτης πρώτης προσβαλλόμενης) αξιολογείται η προσωπικότητα των υποψηφίων, η ικανότητα και η καταλληλότητά τους να ανταποκριθούν στην άσκηση των αυξημένων καθηκόντων, με τα οποία συνδέεται άμεσα η θέση ευθύνης που πρόκειται να καταλάβουν ως προϊστάμενοι Γενικών Διευθύνσεων του φορέα· επίσης, προβλέπεται ότι η συνέντευξη περιλαμβάνει συζήτηση επί θεμάτων που αφορούν το αντικείμενο του e-Ε.Φ.Κ.Α. και τις αρμοδιότητες των επιμέρους υπηρεσιών αυτού, σε συνάρτηση με τις δεξιότητες και τα προσόντα του υποψηφίου, λαμβάνονται υπ’ όψιν και οι επικοινωνιακές δεξιότητές του, η ικανότητα διαχειρίσεως του χρόνου, ο τρόπος που ενεργεί υπό συνθήκες πίεσης, η ικανότητα συντονισμού ομάδων εργασίας και η δημιουργικότητα του υποψήφιου. Τέλος, προβλέπεται η σύνταξη πρακτικού με τα κρίσιμα και ουσιαστικά στοιχεία της συνεντεύξεως και τη μοριοδότηση κάθε υποψηφίου. Από τις ως άνω ρυθμίσεις προκύπτει ότι η δομημένη συνέντευξη οργανώνεται από την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. με τρόπο με τον οποίο, κατ’ αρχήν, εξασφαλίζονται αφ’ ενός οι προϋποθέσεις αμερόληπτης και αξιοκρατικής κρίσεως και αφ’ ετέρου η δυνατότητα ελέγχου από τον ακυρωτικό δικαστή της αξιολογήσεως των υποψηφίων από την αρμόδια Τριμελή Επιτροπή, εφ’ όσον με την προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. καθορίζονται επαρκώς οι αξιολογούμενες δεξιότητες και τα προσόντα των υποψηφίων και προσδιορίζεται η θεματική και η διαδικασία της συνεντεύξεως. Συνεπώς, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.

Οι συνταγματικές αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας, της ελεύθερης πρόσβασης, σταδιοδρομίας και εξέλιξης κάθε Έλληνα στις δημόσιες θέσεις και αξιώματα κατά τον λόγο της προσωπικής του αξίας

41. Επειδή, τέλος, προβάλλεται ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις κατά το μέρος που αναφέρονται στα απαιτούμενα προσόντα για την επιλογή των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων απομακρύνονται από τις συναφείς ρυθμίσεις του Υ.Κ. (άρθρα 84 επομ. που αφορούν το σύστημα των προαγωγών στη Δημόσια Διοίκηση) με συνέπεια να προσβάλλονται οι συνταγματικές αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας, της ελεύθερης πρόσβασης, σταδιοδρομίας και εξέλιξης κάθε Έλληνα στις δημόσιες θέσεις και αξιώματα κατά τον λόγο της προσωπικής του αξίας. Ειδικότερα, προβάλλονται τα ακόλουθα: α) ότι τα προσόντα επιλογής όχι μόνον υπολείπονται των οριζομένων στον Υ.Κ. αλλά ακόμα και των βασικών προσόντων διορισμού στο Δημόσιο. Ειδικώς δε η απόδειξη των τυπικών προσόντων, ιδίως της εργασιακής εμπειρίας σε θέσεις ευθύνης και του πρόσθετου προσόντος της εργασιακής εμπειρίας συναφούς με το αντικείμενο της απασχολήσεως σε θέση υπαλλήλου, στον ευρύτερο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα (βλ. ενότητα 2 της πρώτης προσβαλλόμενης αποφάσεως), δεν στηρίζεται, κατά τα προβαλλόμενα, σε αντικειμενικά και μοριοδοτούμενα κριτήρια, αλλά η αποδοχή τους εξαρτάται από την αυθαίρετη, τελικώς, κρίση της Τριμελούς Επιτροπής, β) ότι με την πρόβλεψη των προαναφερόμενων τυπικών και πρόσθετων τυπικών προσόντων καταλύεται πλήρως η έννοια της πραγματικής δημόσιας υπηρεσίας, και αναγνωρίζεται προϋπηρεσία χωρίς απόφαση Υπηρεσιακού Συμβουλίου, με αποτέλεσμα να παρέχεται «αδικαιολόγητη χαριστική ρύθμιση και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» υπέρ των μη προερχομένων από Οργανισμούς Κοινωνικών Ασφαλίσεων υπαλλήλων του e-Ε.Φ.Κ.Α., υποψηφίων, γ) ότι ο καθορισμός της συνάφειας των τίτλων σπουδών των υποψηφίων και της εμπειρίας τους με τα αντικείμενα των θέσεων που προκηρύχθηκαν έγινε με την πρώτη προσβαλλόμενη από το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., οι ρυθμίσεις της οποίας επαναλαμβάνονται στις προσβαλλόμενες προκηρύξεις, χωρίς να έχει παρασχεθεί σχετική εξουσιοδότηση, παρίσταται δε αυθαίρετη και αόριστη, αφού δεν έχουν καθοριστεί με επιστημονικά κριτήρια από το Α.Σ.Ε.Π. και αφήνουν περιθώριο αυθαίρετης κρίσεως στην Τριμελή Επιτροπή.

Ευρύτατη εξουσία του νομοθέτη ως προς τον καθορισμό των προσόντων επιλογής των υποψηφίων για την πλήρωση θέσεων του δημόσιου τομέα

42. Επειδή, όπως παγίως γίνεται δεκτό, ο νομοθέτης έχει ευρύτατη εξουσία ως προς τον καθορισμό των προσόντων επιλογής των υποψηφίων για την πλήρωση θέσεων του δημόσιου τομέα, προκρίνοντας εκείνα που θεωρεί ότι εξυπηρετούν καλύτερα το δημόσιο συμφέρον, καθώς και ως προς τη ρύθμιση της διακριβώσεως της ικανότητας των υποψηφίων (πρβ. Σ.τ.Ε. 2151/2015 Ολομ., 1252/2003 Ολομ.). Στην προκειμένη περίπτωση ο νομοθέτης απέστη από τις διατάξεις του Υ.Κ. που διέπουν τον τρόπο προσδιορισμού των προσόντων επιλογής και την ακολουθητέα διαδικασία για την κατάληψη θέσεως ευθύνης, και, κάνοντας χρήση της ευρύτατης εξουσίας που σχετικώς διαθέτει, καθόρισε στην παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 4892/2022, με γενικό και αντικειμενικό τρόπο, τα κατά την κρίση του πλέον πρόσφορα για την κατάληψη των επίδικων θέσεων Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. κριτήρια και προσόντα επιλογής, καθώς και τα της αναγνωρίσεως της προϋπηρεσίας. Είναι, επομένως, εν πάση περιπτώσει, απορριπτέοι οι ισχυρισμοί περί παραβάσεως της αρχής της ισότητας εφ’ όσον όλοι οι υποψήφιοι, είτε είναι υπάλληλοι του e-Ε.Φ.Κ.Α. είτε όχι, θα αξιολογηθούν με βάση τα αυτά κριτήρια και θα μοριοδοτηθούν με τον ίδιο τρόπο (12,22 μόρια για κάθε μήνα υπολογιζόμενης προϋπηρεσίας, με όριο τους 180, ήτοι τα 15 έτη). Εξ άλλου, καμία συνταγματική διάταξη ή αρχή δεν υποχρεώνει τον νομοθέτη να προβλέψει ότι στην ένδικη διαδικασία υπολογίζεται αποκλειστικά ο χρόνος προϋπηρεσίας στον e-Ε.Φ.Κ.Α., όπως συνέβαινε με τις προηγούμενες διατάξεις. Προσέτι, η αξιολόγηση της καταλληλότητας των κριτηρίων επιλογής και του ύψους της μοριοδοτήσεως που ο τυπικός και ο κανονιστικός νομοθέτης υιοθέτησαν εκφεύγει του ακυρωτικού ελέγχου, δοθέντος μάλιστα ότι αυτά δεν παρίστανται, στην προκειμένη περίπτωση, προδήλως αυθαίρετα ή απρόσφορα σε σχέση με τα καθήκοντα των Προϊσταμένων στις επίμαχες θέσεις. Εξ άλλου, αβασίμως προβάλλεται ότι παρανόμως το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφασή του προέβλεψε τα της συνάφειας των τίτλων σπουδών και της εργασιακής προϋπηρεσίας σε σχέση με τα αντικείμενα των προκηρυσσόμενων θέσεων, δοθέντος ότι με την παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4892/2022 παρασχέθηκε η εξουσιοδότηση προς το Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. να καθορίσει, ανάλογα με τις ανάγκες του φορέα, μεταξύ άλλων, τα κριτήρια επιλογής και τη μοριοδότησή τους· στο πλαίσιο αυτό το Δ.Σ. με την πρώτη προσβαλλόμενη κανονιστική απόφασή του νομίμως προσδιόρισε τα κριτήρια συνάφειας της επαγγελματικής εμπειρίας ανά προκηρυσσόμενη θέση, όπως αυτά περιγράφονται στον πίνακα Β΄, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών ως αβασίμων. Περαιτέρω, άλλωστε, αμφισβήτηση της ουσιαστικής κρίσεως της Διοικήσεως για τη μη θέσπιση αυξημένου συντελεστή βαρύτητας σε κάποιο από τα κριτήρια επιλογής εκφεύγει του ακυρωτικού ελέγχου και, επομένως, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι, επίσης, απορριπτέα (Σ.τ.Ε. 1933/2021, σκ. 9, 2054-5/2020), ενώ εξ άλλου δεν προβάλλεται ειδικότερος ισχυρισμός περί ελλείψεως συνάφειας των συγκεκριμένων τίτλων σπουδών με τις επίδικες θέσεις των Προϊσταμένων. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι η απόδειξη της συνδρομής των τυπικών προσόντων εναπόκειται, εν τέλει, στην αυθαίρετη κρίση της Τριμελούς Επιτροπής είναι απορριπτέος, διότι η κρίση αυτή για κάθε υποψήφιο πρέπει να κείται εντός του εφαρμοστέου νομοθετικού πλαισίου και να είναι αιτιολογημένη και, πάντως, υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο. Τέλος, ο εξεταζόμενος λόγος κατά το μέρος που προβάλλεται παραβίαση του άρθρου 84 του Υπαλληλικού Κώδικα, περί προσόντων των υποψηφίων για κατάληψη θέσεων ευθύνης, του αναφερόμενου στη διαδικασία αναγνωρίσεως προϋπηρεσίας του υπαλλήλου προκειμένης της βαθμολογικής του εντάξεως άρθρου 98 του αυτού Κώδικα, καθώς και του π.δ. 69/2016 (Α΄ 69), περί αναγνωρίσεως προϋπηρεσίας εκτός του Δημόσιου τομέα, είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋποθέσεως διότι με την προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. δεν ρυθμίζεται ζήτημα σχετικό με την αναγνώριση προϋπηρεσίας υπαλλήλου αποβλέπουσα στη βαθμολογική του ένταξη (ζήτημα το οποίο ρυθμίζεται από το άρθρο 98 Υ.Κ. και το π.δ. 69/2016), αλλά η μοριοδότηση της εργασιακής εμπειρίας των υποψηφίων εν όψει της συγκεκριμένης διαδικασίας επιλογής Προϊσταμένων. Εν πάση δε περιπτώσει, ο εξεταζόμενος λόγος είναι απορριπτέος διότι ο τυπικός νομοθέτης επιδιώκει την εισαγωγή συστήματος επιλογής διαφορετικού από τα ισχύοντα στον Υ.Κ., ο δε Κώδικας αυτός δεν έχει αυξημένη τυπική ισχύ ώστε οι ρυθμίσεις του σχετικά με τη διαδικασία επιλογής να δεσμεύουν τον νομοθέτη.

43. Επειδή, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ακυρώσεως πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και να ακυρωθούν: α) η 682/8-12-2022 απόφαση του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. κατά το μέρος που προβλέπει πρώτον ότι στη διαδικασία επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων μπορεί να μετέχουν και ιδιώτες και δεύτερον ότι δεν μπορεί να μετέχει στη διαδικασία υποψήφιος μετά τη συμπλήρωση του 64ου έτους της ηλικίας του, β) οι προσβαλλόμενες προκηρύξεις κατά τα αντίστοιχα μέρη γ) οι 171/Συν.15/13-4-2023 και 172/Συν.15/13-4-2023, 169/Συν.15/13-4-2023 αποφάσεις του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και γ) η ΔΙΠΑΑΔ/Φ.ΕΓΚΡ./ 73/6911/1-6-2023 απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών. Η κατά τα ανωτέρω, πάντως, διάγνωση της παρανομίας των δύο ρυθμίσεων των προσβαλλόμενων πράξεων, που αφορούν τη συμμετοχή ιδιωτών στη διαδικασία και το προβλεφθέν όριο ηλικίας για τη συμμετοχή των υποψηφίων, δεν άγει σε ακύρωση του συνόλου αυτών, αλλά σε εν μέρει ακύρωσή τους, δοθέντος ότι η διαδικασία επιλογής μπορεί, κατ’ αρχήν, εάν το επιθυμεί η Διοίκηση, να πραγματοποιηθεί χωρίς την εφαρμογή των ως άνω προϋποθέσεων.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Δέχεται εν μέρει την κρινόμενη αίτηση.

Ακυρώνει, σύμφωνα με το σκεπτικό: α) την 682/8-12-2022 απόφαση του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α. κατά το μέρος που προβλέπει πρώτον ότι στη διαδικασία επιλογής Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων μπορεί να μετέχουν και ιδιώτες και δεύτερον ότι δεν μπορεί να μετέχει στη διαδικασία υποψήφιος μετά τη συμπλήρωση του 64ου έτους της ηλικίας του, β) τις προσβαλλόμενες προκηρύξεις κατά τα αντίστοιχα μέρη και γ) τις 171/Συν.15/13-4-2023 και 172/Συν.15/13-4-2023, 169/Συν.15/13-4-2023 αποφάσεις του Δ.Σ. του e-Ε.Φ.Κ.Α., καθώς και γ) την ΔΙΠΑΑΔ/ Φ.ΕΓΚΡ./73/6911/1-6-2023 απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 26 και 29 Ιουνίου 2023 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 12ης Απριλίου 2024.